سودابه سرلک- بخش عمده‌ای از جویندگان کار، دانش‌آموختگان بدون مهارت دانشگاه‌ها هستند که عموما هم از این موضوع به عنوان یکی از بزرگ‌ترین معضلات جامعه نام برده میشود، در حالی‌که واقعا با انجام یک برنامه‌ریزی ساده می‌توان زمینه مهارت‌آموزی حداقلی را در طول دوران تحصیل دانشجویان فراهم کرد تا پس از فارغ‌التحصیلی بتوانند جذب بازار کار شوند، نه این‌که هم‌چنان به آمار بیکاران افزوده شود.
این در حالی است که معمولا دیده میشود افرادی که راه صنعت و بازار را به جای دانشگاه پیش گرفته‌اند، در پیدا کردن شغل، کسب مهارت و درآمد موفق‌تر عمل کرده‌اند؛ حالا اگر این دو موضوع با هم تلفیق شوند و پیوند بین تجربه و دانش اتفاق بیفتد به‌طور قطع نتیجه کار بسیار مثبت و با رضایت‌مندی بیش‌تری همراه خواهد بود و کمتر شاهد مهاجرت نخبه‌های دانشگاهی هستیم.
تعامل صنعت و دانشگاه اگر چه به سود هر دو بخش است اما از همه مهم‌تر در شرایط فعلی برای دانشجویان یک مسئله جدی و حیاتی محسوب میشود که اگر در طول دوره‌های مشخصی پرداخته شود، در بعد کلان قطعا به رشد، خودباوری، پیشرفت و توسعه ابعاد مختلف جامعه منجر خواهد شد.
در همین رابطه 20 نفر از اساتید دانشگاه علم و صنعت ایران در هفته جاری میهمان کرمان بودند و در طی چهار روز از صنایع مختلف استان بازدید کردند تا بتوانند ضمن عارضه‌یابی این صنایع، زمینه‌های همکاری و تعامل بیشتر صنعت و دانشگاه را بیش از گذشته فراهم کنند.
بازدید از نیروگاه سیکل ترکیبی، صنایع ممتازان، سیمان ممتازان، کارخانه قطعه گستر، مرکز نوآوری تگ، گروه صنعتی بارز، نیروگاه خورشیدی ماهان، مس شهید باهنر، آلومینیوم هزار و ذوب و نورد از جمله این بازدیدها بود که البته در حاشیه این بازدیدها نشست‌هایی با صاحبان و مدیران بخش‌های مختلف این صنایع برگزار شد. در پایان نیز نشستی با حضور این اساتید و هم‌چنین جمعی از اساتید دانشگاه‌های شهید باهنر کرمان و صنعتی سیرجان و صاحبان برخی صنایع برگزار و بر تعامل هر چه بیشتر صنعت و دانشگاه تاکید شد.
معرفی بیش از 300 دانشجوی کرمان به واحدهای صنعتی
در این نشست مدیر سابق دفتر ارتباط صنعت و دانشگاه، دانشگاه شهید باهنر کرمان، از اجرای طرح تعاملی دو طرفه سخن گفت و افزود: در این طرح دانشجویان دانشگاه‌های علاقمند به شرکت در این طرح را به صنایع معرفی کردیم که نتایجی خوبی داشت که حداقل می‌توان به افزایش اعتماد به نفش و کسب مهارت دانشجویان اشاره کرد.
محمد داوری بیان کرد: طرح اینگونه بود که دانشجو از ترم پنجم رشته‌های کارشناسی در صنعتی مورد علاقمند خود و البته متناسب با نیاز و ظرفیت صنایع، هفته‌ای یک روز و در مجموع 16 هفته در طول یک ترم در صنعت کار می‌کند.
وی ادامه داد: این طرح از سال 94 با 60 دانشجو آغاز و در پایان سال 97 به 300 نفر رسید که در حال حاضر این تعداد بسیار بیشتر شده است.
داوری تصریح کرد: این طرح در سال 97 از بین 50 طرحی که از دانشگاه‌های کشور به وزارت علوم ارسال شده بود، جز 11 طرح برتر کشور انتخاب شد.
مدیر سابق دفتر ارتباط صنعت و دانشگاه، دانشگاه شهید باهنر کرمان گفت: از دو سال گذشته از بخش مهندسی صنایع دانشگاه شهید باهنر کرمان ارزیابی طرح را درخواست کردیم که خوشبختانه 48 درصد دانشجویان راضی، 41 درصد نسبتا راضی و 11 درصد ناراضی بودند.
وی اظهار کرد: در طرح ارتباط صنعت و دانشگاه کرمان، برخی دانشجویان فراتر از سطح استان و کشور ظاهر شدند و درخواست‌هایی برای کار از آلمان و استرالیا داشتند. در استان نیز یکی از صنایع برق، درخواست معرفی یک دانشجو را داشت که ما دانشجویی را از یکی از دانشگاه‌های معمولی و نه تاپ کرمان که البته خلاق و مخترع بود، به آن مجموعه معرفی کردیم، آن‌قدر خوب کار کرد که پس از این‌که دانش آموخته شد مدیرعامل همان شرکت، این دانشجو را به‌عنوان مدیر تغییر و توسعه خود معرفی کرد.
حلقه گمشده ارتباط صنعت و دانشگاه
مدیرعامل کارخانه اروند چرخ رفسنجان نیز که خود 30 سال در دانشگاه به تدریس پرداخته و 15 سال است در مجموعه اروند چرخ حضور دارد در ادامه این نشست گفت: تحصیلات خود را در آمریکا گذرانده‌ام و هنوز خاطره برگزاری چندین کلاس خود را در مراکز صنعتی به خاطر دارم که چه اعتماد به نفس خوبی در ما ایجاد شد و دانشجویان را حرفه‌ای بار می‌آورد.
علی احسان بیان کرد: ارتباط مراکز آموزشی کشور با صنعت، حلقه گمشده‌ای دارد که بعد از 30 سال تحقیق و کار نمی‌دانم این حلقه چیست؟
وی اظهار کرد: دانشجویان من ضمن این‌که خیلی باهوش هستند چموش نیز هستند که هر دوی این ویژگی خوب است اما باید آن‌ها را درک کنیم و به آن‌ها بها داد.
احسان، افزود: در اروند چرخ مشکلات زیادی داشتم که شاید یکی از مهم‌ترین تجربیات من ارتباط با دانشگاه شهید باهنر کرمان و دانشگاه کار رفسنجان برای حل مشکلاتم بود.
وی ادامه داد: در دوره‌ای 80 دانشجو را در بین 400 پرسنل کارخانه داشتم که برخی از آن‌ها در مجموعه مس و در رده‌های بالا کار می‌کنند.
مدیرعامل کارخانه اروند چرخ رفسنجان گفت: نیروی انسانی این منطقه بسیار حاذق و تیزهوش است و فقط یک لیدر و حرکت‌دهنده خوب می‌خواهند که تلاش کنیم نیروهای محلی را جذب و در ارتباط با دانشگاه آن‌ها را بپروانیم تا در آینده با مشکل نیروی کار ماهر روبه‌رو نشویم.
احسان، افزود: ارتباط صنعت و دانشگاه می تواند راهگشای آینده باشد، اگر تنها 10 درصد دانشجویان درجه یک باشند جوابگوی نیاز صنعت، تکنولوژی و ارتقا رشد علمی کشور خواهند بود البته به شرطی که آن‌ها را فراری ندهیم.
وی بیان کرد: آینده صنعت کشور را پس از این تحریم‌ها خیلی خوب می‌بینم کما این‌که پس از تحریم‌های دور اول پیشرفت خیلی خوبی داشتیم و به‌عنوان مثال در صنعت خودرو دنیا دانست که ما به دلیل نیروی انسانی باهوش و توانمند می‌توانیم اقدامات بزرگی انجام دهیم.
صنعت به دانشگاه اعتماد کند و قرارداد ببندد
رییس سابق دانشگاه علم و صنعت ایران و استاد کامل رشته شیمی این دانشگاه نیز در این نشست گفت: در طول سال‌های متمادی دانشگاه‌ها از تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی حوزه صنعت، درخواست کمک برای احداث پژوهشکده‌ها، دانشکده‌ها و یا تجهیز آزمایشگاه‌ها را مطرح می‌کردند و در این رابطه رقابت شدیدی بین دانشگاه علم وصنعت با سایر دانشگاه‌ها در این زمینه وجود داشت.
عباس طائب، با بیان این‌که در حال حاضر شرایط متفاوت شده است، افزود: دانشگاه به این نتیجه رسیده که باید طرح جدیدی داشته باشد و اگر قرار است در خدمت تولید و حوزه‌های کاربردی باشد باید به اقدام دیگری دست بزند که البته مشابه فعالیت‌ها در دانشگاه‌های اروپا و آمریکا نیست بلکه مطابق با فرهنگ، محدودیت‌ها و شرایط کشور است.
وی به وجود ساختارهای سنتی مانند معاون پژوهشی و دفتر تعامل صنعت و دانشگاه اشاره و اظهار کرد: در فعالیت‌های جدید دانشگاه علم و صنعت ایران، دفتر توسعه فناوری نیز راهاندازی شده، فضاهای فرسوده دانشگاه را دراختیار مراکز نوآوری خصوصی و یا غیردولتی قرار داده‌ایم تا با بازسازی و نوسازی این فضاها، از ایده‌های دانشجویان و اساتید حمایت و در صورت امکان تجاری‌سازی ایده انجام شود.
طائب، تصریح کرد: صندوق سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر را نیز در معاونت پژوهشی دانشگاه با مشارکت 25درصدی دانشگاه و 75 درصدی بخش خصوصی راهاندازی کرده‌ایم که انتظار می‌رود پس از ساخت نمونه آزمایشگاهی یک محصول، به صنعتی شدن، بازاریابی و بازارسازی آن کمک شود.
استاد کامل دانشگاه علم و صنعت ایران ادامه داد: هم‌چنین شرکت خصوصی متعلق به تعدادی از اساتید در سال 1370 راهاندازی شده که تاسیس دومین شرکت با سرمایه‌گذاری جمع دیگری از اساتید پیگیری میشود که قرار است تعاونی چندمنظوره فعالیت‌های اقتصادی در راستای دیدگاه‌های اعضای هیات علمی دانشگاه و سودآور باشد.
وی با تاکید بر اعتماد صنعت به دانشگاه و دادن فرصت به آن افزود: دانشگاه تولید را با همان کیفیت و کمیت صنعت انجام می‌دهد اما از صنعت نیز انتظار دارد نیازهای خود را به دانشگاه بگوید، قرارداد ببندد و تضمین خرید بدهد؛ که در واقع بحث تضمین متقابل مطرح است.
وی در ادامه گره کار را زمان عنوان کرد و گفت: از آنجایی که ممکن است مشکلات فعلی صنایع در آینده نیز وجود داشته باشد، اگر صنعت زمان بیش‌تری برای تولید محصول به دانشگاه بدهد می‌توان این تعامل را افزایش داد.
ارائه 50 سرویس خدماتی از سوی دانشگاه به صنایع
مدیر ارتباط صنعت و دانشگاه دانشکده برق دانشگاه علم و صنعت ایران نیز در این نشست گفت: این دانشگاه امسال در قراردادهای خود با صنایع و اشتغال‌زایی دانش‌آموختگان رتبه اول در دانشگاه‌های کشور را کسب کرده و در هفته پژوهش بیش‌ترین تفاهم‌نامه‌ها و قراردادهای صنعتی را داشتیم.
سعید عبادالهی افزود:50 سرویس خدماتی از طریق اساتید و آزمایشگاه‌های دانشگاه می‌تواند به صنایع انجام شود. وی ادامه داد: هم‌چنین الگوهای ارتباط با صنعت تعریف شده که می‌توان به دستورالعمل امضا شده توسط چهار وزیر اشاره کرد که برای صنایع و شرکت‌های خصوصی، می‌توانند به میزان 10 درصد مالیات خود با دانشگاه قرارداد ببنند و از مالیات معاف شوند.
وی بیان کرد: الگوی دیگر فرصت مطالعاتی صنعتی اساتید است که برای ارتقا اساتید حتما باید آن‌ها بین سه ماه تا یکسال در صنایع حضور داشته باشند تا بتوانند مشکلات را بررسی و راه‌کارهای برطرف کردن مشکلات را در قالب تعریف پروژه‌هایی ببینند.
عبادالهی تصریح کرد: تاسیس دفاتر خاص مربوط به صنایع، راهاندازی مجلات تخصصی، تاسیس صندوق پژوهشی و شرکت‌های دانش‌بنیان مشترک، طرح و اجرای دوره‌های آموزشی، احداث قسمتی از تحقیق و توسعه صنایع در دانشگاه، پس دکترای صنعتی نیز بخش دیگری از پیشنهادات است.
مدیر ارتباط صنعت و دانشگاه دانشکده برق دانشگاه علم و صنعت ایران گفت: این دانشگاه تمرکز بر طرح کارآموزی، گسترش بازدیدهای صنعتی، جلسات انتقال تجربه، و... انجام داده و همواره بر تعامل صنعت و دانشگاه تاکید دارد.
مفهوم عالی در مقابل عمل ضعیف
رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی کرمان نیز در این نشست ارتباط صنعت و دانشگاه را لازمه توسعه پایدار عنوان کرد و گفت: استفاده از دانش اساتید دانشگاه در صنعت، توسعه و تعمیق تکنولوژی، افزایش بهره‌وری و از سوی دیگر تبدیل دانشگاه‌ها به دانشگاه‌های کارآفرین می‌تواند به بهتر شدن این تعامل دو طرفه کمک کند.
سیدمهدی طبیب‌زاده، افزود: امیدواریم ارتباط تاثیرگذار صنعت و دانشگاه از حالت شعار خارج و به مرحله عمل برسد و این مفهوم عالی که در عمل ضعیف است به معنای واقعی محقق شود.
وی با تاکید بر مهارت‌آموزی دانشجویان ادامه داد: بررسی‌های انجام شده در کرمان نشان می‌دهد که دانش‌آموختگانی که تنها یک مهارت دارند 21 درصد شانس پیدا کردن شغل برای آن‌ها افزایش می‌یابد.
طبیب‌زاده، بیان کرد: دانشگاه‌های ایران در بین 141 کشور دنیا از نظر مهارت‌آموزی رتبه 133 را داراست که انتظار بیش از این وجود دارد تا بتوان به صنایع کمک کرد.
افزایش تولید در 64 درصد صنایع استان کرمان
معاون امور صنایع سازمان صنعت، معدن و تجارت استان کرمان نیز در ادامه گفت: تولید 25 محصول صنایع مختلف استان از جمله کنسانتره، مس، سیمان و... را در 10 ماهه نخست سال جاری بررسی شده که در مجموع نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد 64 درصدی تولید، کاهش 32 درصدی و تولید ثابت 8 درصد صنایع استان را شاهد بوده‌ایم.
امین غفاری‌نژاد افزود: فضای صنایع استان چندان مناسب نیست که در رصد مسائل و مشکلات 34 ماه گذشته واحدهای تولیدی به این نتیجه دست یافتیم که به جز مشکلات بانکی که معضل اصلی صنایع است، 17 درصد مشکلات مالیاتی، 14 درصد مشکلات حوزه تامین اجتماعی و 10 درصد مشکلات در حوزه انرژی بوده است.
وی اظهار کرد: از هزار و 500 واحد تولیدی در کرمان، روزگار یک سوم آن‌ها خوش نیست که یا هزینه‌ها و درآمدشان با هم برابر و یا حتی زیان ده هستند، که اگر به کمک آن‌ها نشتابیم به جمع 300 واحد تعطیل استان می‌پیوندند.
غفاری‌نژاد، تصریح کرد: متاسفانه چند پروژه افزایش بهره‌وری را با کمک اساتید دانشگاه برای صنایع اجرا کردیم که موفق نبودند و شرمنده صنایع شدیم که شاید انتخاب ما اشتباه بود.
معاون امور صنایع سازمان صنعت، معدن و تجارت استان کرمان ادامه داد: امیدواریم اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی کرمان به عارضه‌یابی صنایع استان به صورت تخصصی بپردازد تا واحدهای نیمه فعال احصا و برای آن‌ها برنامه‌ای هدفمند تعریف شود.
