آنچه می‌خوانید متنی گزارش‌گونه از حواشی پیش‌آمده پیرامون پروژه پیادهراهسازی میدان «ارگ» و اقدامات شهرداری کرمان، برای رفاه مردم و رضایت بیشتر کسبه این میدان است.
سفیر اسبق کانادا، در دیدارش از میدان تاریخی «ارگ» کرمان، گفته بود: «امروز برای من، یک روزی فراموش نشدنی است؛ چراکه احساس کردم قدم بر قلب تاریخ می‌گذارم.»
میدان «ارگ» کرمان، به راستی قلب تاریخ، و به‌ویژه قلب شهر کرمان است. قلبی که داشت از تپش می‌افتاد اگر شهرداری، به فکر احیای آن نیفتاده بود.
میدان «ارگ» کرمان، با یک معماری زیبا و ویژه در محوطه‌ای وسیع با ۶۰۰۰مترمربع، در زمان قاجاریه، توسط ابراهیم‌خان ظهیرالدوله، در ادامه میدان‌های شهرهای سنتی ایرانی و اسلامی، ساخته شد تا میانه آن، محلی برای تجمع مردم و برگزاری آیین‌ها و اجرای مناسبت‌های مختلف باشد، ما با ورود مدرنیسم وارداتی و به‌دلیل رویکردهای اشتباه در مدیریت شهری در دهه‌های گذشته، از کارکرد اصیل خود فاصله گرفت؛ کارکردی که با حضور مردم و اجتماعات انسانی معنا می‌شد.
اکنون، این میدان قدیمی که جای‌جای آن حافظ روایت‌ها و خاطراتی از مردم و تاریخ کرمان است، بعد از سال‌ها بی‌مهری، حیاتی دوباره پیدا کرده و به مکانی برای زیست شبانه شهروندان و گردشگران تبدیل شده و چون نگینی در حلقه شهر کرمان می‌درخشد.
با این‌همه اما، بهسازی وضعیت میدان «ارگ» و به‌ویژه اجرای پروژه پیادهراهسازی آن، به محلی برای مناقشه بین شهرداری و کسبه آن محدوده تبدیل شده که هر دوطرف به‌نوعی صاحب حق هم هستند؛ شهرداری کرمان، به این مکان تاریخی به‌عنوان فرصتی در مسیر پیشرفت شهر و افزایش جاذبه‌های گردشگری کرمان، و رونق زیست شبانه شهروندان این شهر شهر می‌نگرد و کسبه‌ای که سال‌هاست از این محل، نان می‌خورند.
اکنون، پرسش این است آیا چنانچه این میدان با تغییر کاربری به میدان غذا، شاهد حضور پررنگ مردم، و به محلی برای قرارهای دوستانه و خانوادگی تبدیل شود، همین جمعیت زیاد به بازار تاریخی کرمان، رونقی دوباره نمی‌بخشد؟
با این‌همه پیادهراهسازی میدان «ارگ» و خیابان «شهبد تجلی»، مشکلاتی را برای کسبه ایجاد کرده و آنان را به دادخواهی کشانده است، که به‌منظور هم‌اندیشی برای حل این مساله، جلساتی برگزار شد تا مدیریت شهری و کسبه این میدان به راهکاری مشترک برسند؛ و خدا کند که در این راهکار سهم شادی مردم کرمان که سرانه فضای تفریحی‌شان بسیار اندک است، نادیده گرفته نشود.
شهردار کرمان، در آخرین نشست که با عنوان بررسی طرح پیادهراهسازی میدان «ارگ» که با حضور دادستان کرمان برگزار شد، از رضایت ۸۶درصدی شهروندان شرکت‌کننده در نظرسنجی مربوط به پیادهراهسازی میدان خبر داد و گفت: «میدان ارگ کرمان در گذشته، مورد بی‌توجهی واقع شده بود و گردشگرانی که از سایر استان‌ها برای خرید سوغات به بازار می‌آمدند، با وضعیتی روبه‌رو می‌شدند که زیبنده نبود.»
او، با بیان اینکه حتی یک نفر ناراضی هم برای ما زیاد است، افزود: «این قبیل مشکلات، لازمۀ دوران گذار است، اما برای آبادانی این شهر باید تمام ظرفیت‌های استان به کمک شهرداری بیایند تا مشکلات به حداقل برسد.»
شاید یکی از مهم‌ترین دلائل نارضایتی کسبه، ممنوعیت ورود خودرو و نبود پارکینگ موردنیاز است، که با در نظر داشتن این نکته، شهردار کرمان در همان نشست به ساخت و ساماندهی دو ایستگاه تاکسی در ورودی میدان «ارگ» و یک ایستگاه اتوبوس در کوچۀ «گلبازخان» اظهار داشت: «در حوالی میدان ارگ، ۲۰۰۰ محل پارک خودرو فراهم شده است.»
به گفته تویسرکانی، شهرداری برای برگزاری رویدادها و جشنواره‌های متعدد در میدان «ارگ» و ایجاد تجمعات مردمی و رونق اقتصادی این مکان برنامه دارد و با ارائۀ مشوق‌های مالیاتی، تخفیف در میزان عوارض و ارائۀ تسهیلات به کسبۀ محل تصمیم گرفته خسارت وارده به آنان را تا حدودی جبران کند. در همین راستا مدیرکل مالیاتی استان کرمان نیز، می‌گوید: «کسبۀ این محل به هر میزان درآمدشان تقلیل یابد، مشمول معافیت مالیاتی شده و در محاسبۀ مالیات سال آینده، تقسیط و با بخشودگی جرائم به این افراد کمک می‌شود.»
به‌هرشکل، این وعده‌ها اینجا ثبت شده و با وعده دیگری تکمیل می‌شود تا سندی باشد برای اطمینان خاطر کسبه‌ای که هر کدام می‌توانند برگی از کتاب تاریخ کرمان را در میدان «ارگ» روایت کنند.
محمدرضا کمساری، نایب‌رییس شورای اسلامی شهر کرمان، با بیان اینکه زیرسازی انجام‌شده در پیاده‌راه میدان «ارگ»، ماسه بادی است تا قابلیت برداشت داشته باشد، می‌گوید: «عملیات اجرایی طرح عمرانی میدان ارگ و مسالۀ پارک ممنوع براساس طرح تفصیلی شهر و مصوبۀ شورای ترافیک سال ۱۳۹۷ آغاز شده و پارکینگ‌های متعددی نیز در این مسیر و پیرامون میدان ارگ ایجاد شده است.»
همچنین مدیرکل میراث‌فرهنگی استان کرمان هم ارزش افزوده املاک واقع در میدان «ارگ» را اتفاقی خوب برای کسبه عنوان می‌کند و می‌افزاید: «با اجرای طرح پیاده‌راه کردن میدان، این املاک، ارزش‌افزوده بیشتری پیدا خواهد کرد.»
سعید شاهرخی، با اشاره به افزایش بازدید گردشگران از میدان غذا، اظهار می‌دارد: «میدان ارگ، به مطلوب‌ترین شکل به محل توسعۀ میراث‌فرهنگی پایدار تبدیل شده و از جاذبه‌های جدید گردشگری استان کرمان است».
یادمان نرفته هنوز که میدان «ارگ» و محدوده اطراف این مکان تاریخی که از میراث‌های معنوی شهر کرمان است، سال‌ها در اشغال معتادان متجاهر و خلافکارانی بود که حتی عبور از پیرامونش برای خیلی از خانواده‌های کرمانی عذاب‌آور تلقی می‌شد، اما اکنون در پرتو امنیت به‌دست آمده می‌توان با اعضای خانواده و یا به‌تنهایی به آنجا رفت و اوقاتی خوش را سپری کرد.
فرمانده انتظامی شهرستان کرمان، با اشاره به کاهش آمار نزاع و سرقت در میدان «ارگ» با اجرای طرح پیادهراهسازی می‌گوید: «تا پیش از ساماندهی میدان ارگ در شش ماهۀ نخست سال، تعداد ۱۳۰ مورد نزاع داشته‌ایم که این آمار پس از اجرای طرح به ٧۵ مورد تقلیل پیدا کرده است».
سرهنگ پورامینایی، از کاهش ۴۰درصدی سرقت نیز خبر می‌دهد و خاطرنشان می‌کند: «وضعیت سابق میدان به نحوی بود که بعضاً افراد بزهکار نیز در میدان مشاهده می‌شدند که برای حضور خانواده‌ها، بانوان یا کودکان ناامن بود؛ اما اکنون این میدان برای همه مردم امن شده است.»
میدان «ارگ» را همه می شناختند، اما جور دیگری! این میدان با آن روایت‌های تاریخی، شایسته حضور پررنگ اتباع غیرقانونی، معتادان و بزهکاران نبود. میدانی که جای‌جای معماری‌اش، داستانی از مردمانی فرهیخته داشته، زیبنده نبود که محلی متروکه برای مردمانش و مامنی برای نامردمان باشد.
اگر تا همین اواخر، از رفتن به میدان «ارگ» می‌ترسیدیم، الان اما با شادی و خوشحالی از حضور با عزیزان‌مان در میدان غذا استوری می‌گذاریم.
امروزه میدان «ارگ» مامن شهروندان، کسبه و گردشگران شده و بافت زیبا و تاریخی آن، هر ذهن آشفته‌ای را آرام می‌کند.
باری، تغییر و تحول، همیشه با تبعاتی همراه بوده، اما تغییر کاربری میدان «ارگ»، تبعاتش موقت و تحولش ماندگار است به ماندگاری تاریخی که هر یک از ما کرمانی‌ها را هویتی با افتخار بخشیده است؛ گویی کمی صبوری به نفع شادی مردم و رونق دوباره بازار، لازم است.
فاطمه آرا
