فهیمه رضاقلی - قرار بود هفدهم دیماه همزمان با روز گرامیداشت خواجوی کرمانی که طبق مصوبۀ شورای شهر کرمان، برای اولین بار «روز کرمان» هم نام گرفته بود، برنامهها و آیینهای ویژهای با محوریت خواجو و اشعارش در کرمان برگزار شود؛ برنامههای متنوع و جذاب که در دو سطح مردمی و علمی برگزار شوند که بخش علمی آن با همکاری دانشگاه باهنر کرمان و بخش مردمی هم توسط شهرداری و معاونت فرهنگی اجتماعی شهرداری باشد. اما با شهادت سردار قاسم سلیمانی و اتفاقات دیماه، همۀ برنامهریزیها و زمانبندیها تغییر کرد؛ البته بهگفتۀ محمد جهانشاهی، معاون فرهنگی اجتماعی شهرداری کرمان قرار است همان برنامهها با اندکی تغییر در روز سیزدهم اسفندماه برگزار شوند و شروعی باشند بر جشنوارۀ زمستانی شهرداری.
در گفتوگو با محمد جهانشاهی از برنامههای گرامیداشت خواجوی کرمانی و روز کرمان که با تأخیر برگزار خواهند شد و تغییرات بهوجود آمده در آنها پرسیدیم.
ابتدا از برنامههایی که قرار بود در روز کرمان و بزرگداشت خواجوی کرمانی برگزار شوند، بگویید.
سال گذشته در شورای شهر کرمان مصوب شد که 17 دیماه «روز کرمان» نامگذاری شود؛ با توجه به اینکه این روز، گرامیداشت خواجوی کرمانی، غزلسرای شهیر کرمان است و همچنین در دیماه چند اتفاق مهم دیگر در کرمان افتاده ازجمله تأسیس دانشگاه کرمان، سالگرد درگذشت مرحوم هاشمی رفسنجانی و کنگرۀ ناظمالاطبا که آن هم قرار بود چهاردهم دیماه امسال برگزار شود. سال گذشته شیراز میزبان بزرگداشت خواجو بود و هیئتی از کرمان در این مراسم حضور داشتند. امسال تصمیم گرفته شد برنامۀ فاخر و گستردهای در روز هفدهم دیماه با عنوان کنگرۀ ملی خواجو برگزار شود با مشارکت برخی دستگاههای دولتی ازجمله ادارهکل ارشاد، استانداری و شهرداری کرمان و نهادهای غیردولتی مثل اندیشهسرای فردوسی، مرکز کرمانشناسی و پژوهشکدۀ فرهنگ ایران و اسلام دانشگاه باهنر کرمان. شهرداری کرمان هم برنامههای مفصلی را برای بخش مردمی پیشبینی کرده بود؛ بخش علمی را هم دانشگاه باهنر برگزار میکرد. قرار بود صبح روز هفدهم دیماه از چند کتاب که در مورد خواجو و اشعارش تألیف شده بود، در دانشگاه باهنر رونمایی شود. برنامهای هم قرار بود بعدازظهر هفدهم دیماه برای ادبدوستان و اقشار مختلف مردم در سالن خواجهنصیر دانشگاه فرهنگیان برگزار شود که این مراسم، بخش اصلی برنامههای بزرگداشت بود و تلاش داشتیم مشابه اتفاقی که در سال 1370 افتاد و کنگرۀ ملی خواجو برای اولین بار در کرمان برگزار شد، مراسم باشکوهی داشته باشیم با حضور تعدادی از سفرای کشورهایی که زبان و فرهنگ مشترک با ما دارند ازجمله آذربایجان، پاکستان، افغانستان، تاجیکستان و ترکیه، همچنین رییس مؤسسۀ فرهنگی اکو و شعرخوانی چند شاعر تاجیک. یکی دیگر از برنامههای ما رسوبزدایی و مرمت مجسمۀ خواجو بود که بعد از چند دهه انجام شد و الآن بسیار شکیل و به حالت اولیه درآمده شده است. میدان خواجوی کرمانی هم فضاسازی و بهسازی شد. قرار بود برخی اشعار خواجو را در میدان خواجو به شکلهای مختلف نصب کنیم. استفاده از اشعار خواجو در ابعاد و طرحهای مختلف در سطح شهر و اجرای موسیقی با اشعار خواجو در آن روز از دیگر برنامههای ما بود. یک کار فاخر هنری هم اجرای حسامالدین سراج بود که قرار بود تصنیفها و آوازهایی با اشعار خواجو اجرا کند که بخشی از آنها برای اولین بار خوانده میشد. ضمن اینکه برای اولین بار تندیس خواجو برگرفته از مجسمۀ خواجو در میدان را قالبگیری کردیم و تولید شد با این هدف که تمثالی از خواجو مثل بقیه شعرای بزرگ کشور وارد بازار شود و مردم بتوانند به مناسبتهای مختلف از آن استفاده کنند و یک تصویر ذهنی از این شاعر برجسته داشته باشند. همۀ این کارها و برنامهها آماده بود اما متأسفانه با شهادت سردار سلیمانی همۀ برنامهها لغو شد و عملاً فضا و شرایط برای اجرای آنها مهیا نبود. با توجه به اینکه بعد از هفدهم دیماه که روز تشییع سردار سلیمانی بود و در روز 27 بهمنماه هم چهلم این سردار بزرگ را خواهیم داشت، برنامهها به تعویق افتاد؛ اوایل اسفند هم انتخابات مجلس برگزار میشود؛ در نتیجه اولین فرصت قبل از پایان سال، سیزدهم اسفندماه بود و با برگزاری آیین گرامیداشت خواجوی کرمانی، جشنوارۀ زمستانی شهرداری با برنامههای ویژه آغاز خواهد شد.
با تغییر زمانبندی مراسم، تغییری در محتوای برنامهها هم داده خواهد شد؟
تقریباً همۀ بخشها اجرا میشود با این تفاوت که ابتدا قرار بود دو بخش علمی و مردمی را بهطور جداگانه برگزار کنیم، بخش علمی صبح در دانشگاه و بخش مردمی بعدازظهر در سالن خواجهنصیر، که با تغییرات بهوجودآمده، دو برنامه را تلفیق میکنیم و رونمایی از کتابها، سخنرانی اساتید برجسته و اجرای موسیقی با حضور مقامات و مهمانان ویژه بعدازظهر سیزدهم دیماه از ساعت 3.30 برگزار خواهد شد. مهمانانی از شهرداری و شورای شهر شیراز هم خواهیم داشت؛ سفیران کشورهای همسایه را مجدداً دعوت کردیم و منتظر پاسخ آنها هستیم. امیدواریم این مراسم شروعی باشد برای برگزاری هر سالۀ گرامیداشت مقام خواجو و در سالهای بعد این روز را به نحو شایستهتری برگزار کنیم و در تقویم رویدادهای فرهنگی به ثبت برسانیم. متأسفانه تاکنون جایگاه خواجوی کرمانی را بهعنوان یک چهرۀ برجستۀ ملی که از مفاخر کرمان است بهدرستی نشناختهایم در حالیکه داشتن چنین مفاخر بزرگی از پتانسیلهای شهر ماست که برای معرفی بهتر کرمان میتوان از آن استفاده کرد. از اولین کنگرۀ ملی خواجو نزدیک به سی سال گذشته و اینکه در این سالها برنامهای برای گرامیداشت خواجو برگزار نشده، نشاندهندۀ کوتاهی مدیران است. ما تلاش داریم این برنامه حتماً امسال برگزار شود و در سالهای آینده بهطور کاملتری ادامه پیدا کند.
یک گالری و کارگاه خوشنویسی هم قرار بود همزمان با روز کرمان و بزرگداشت خواجوی کرمانی برپا شود؛ این را هم در برنامه دارید؟
بله؛ کارگاه خوشنویسی با عنوان «مشق شهر» قرار بود با حضور سه تن از اساتید مطرح خوشنویسی آقایان شهبازی، اخوین و رمضانپور در محل ساختمان شهرداری برگزار شود که اشعار خواجو را با خط خوش بنویسند. بهمدت یک هفته هم در گالری آتشی، نمایشگاهی از آثار این سه هنرمند برپا شود. در تلاش هستیم که هر دو برنامه برگزار شود. کار انتقال آثار به کرمان انجام شده و در اسفندماه و همزمان با جشنوارۀ زمستانی برپا خواهد شد.
گذشته از تغییراتی که در زمان برگزاری مراسم امسال اتفاق افتاد، برگزاری گرامیداشت خواجوی کرمانی همزمان با روز کرمان میتواند فرصت خوبی برای جذب گردشگران به کرمان و معرفی جاذبههای شهرمان به مهمانان خارج از استان باشد که سایر ارگانها هم در آن مشارکت داشته باشند. در این خصوص چه کارهایی میتوان انجام داد؟
نام و مقام خواجو یک برند برای کرمان است و این قابلیت را دارد که بهعنوان روز کرمان در تقویم ملی و استانی ما جا بگیرد و در کنار آن میتوانیم رویدادهای متعدد فرهنگی، هنری و ادبی دیگری را برگزار کنیم. درواقع یک بهانۀ خوبی است برای برگزاری رویدادهایی در سطح ملی در کرمان و نیاز دارد که سایر ارگانهای استان هم مشارکت کنند. این نکته را باید در نظر داشت که دیار کرمان در طول تاریخ و از ادوار گذشته چهرههای برجستهای مثل خواجو را داشته تا دوران معاصر و روزگاری که در آن هستیم و شخصیتی چون سردار شهید قاسم سلیمانی، قهرمان نامآور و پرآوازه را داریم و این افتخار نصیب ما شده که پیکر مطهر این شهید بزرگ در زادگاه خودش یعنی کرمان، آرمیده است. ما باید تلاش کنیم با برنامهریزی بهتر از نام مفاخر شهر و دیارمان در حوزههای مختلف در راستای معرفی بهتر و بیشتر ظرفیتها و توانمندیهای کرمان در بخشهای مختلف استفاده کنیم.
روز کرمان، هستۀ شتابدهنده به رویدادهای فرهنگی شهر خواهد بود و فرصت خوبی برای مشارکت مردم در فضایی است که با نام خواجو گره خورده؛ ضمن اینکه بهانۀ خوبی برای گسترش ارتباطات دروناستانی و در سطح ملی است. رویکردی که در حال حاضر بر مدیریت شهر کرمان حاکم است، موجب شده در کنار کارهایی که در زمینۀ سختافزاری و کالبد فیزیکی شهر انجام میشود، اقدامات نرمافزاری و فرهنگی خوبی انجام شود که به برندسازی برای شهر کرمان کمک میکند. برنامههایی در دستور کار داریم که قبل از سال 1400 که صدسالگی شهرداری کرمان هست، چند خواهرخواندگی برای کرمان با چند شهر دنیا بگیریم و به شبکههای جهانی کلانشهرها در دنیا ازجمله شبکۀ جهانی یونسکو شامل شهرهای یادگیرنده و شهر خلاق یونسکو بپیوندیم. این رویدادها کمک میکند با شأنیت بیشتری، شهر کرمان را با جریانی که کلانشهرها در سطح دنیا در فضای ارتباطی گسترده شروع کردهاند، همراه کنیم. در این راه باید با گسترش تبادلات فرهنگی و توسعۀ گردشگری از ظرفیتهای فرهنگی و تاریخی مغفولماندۀ کرمان استفاده کنیم.
کمی هم از جشنوارۀ زمستانی شهرداری بگویید.
جشنوارۀ زمستانی از سیزدهم اسفندماه شروع خواهد شد و به مدت ده روز ادامه دارد و پیوند میخورد به ایام آخر سال و آماده شدن برای نوروز. برنامههای دقیقتر آن را اعلام خواهیم کرد. در کنار برنامههایی که سازمان سیما و منظر شهرداری دارد، تلاش داریم امسال با مشارکت بیشتر مردم و هنرمندان، با حال و هوای بهتری سال را به پایان برسانیم بهخصوص با اتفاقهای غمباری که در دیماه رخ داد بهویژه برای ما کرمانیها. در اسفندماه شاهد افتتاحها و مراسمهای ویژه و بزرگی ازسوی شهرداری خواهیم بود. اگر دیماه برای همۀ ما حزنآلود بود و همه آزرده شدیم، در اسفندماه سعی داریم فضای شهر را سرزنده و پویا کنیم و با روحیۀ بهتری به استقبال نوروز برویم. مردم کرمان اسفندماه اخبار خوبی را از حوزههای مختلف شهرداری خواهند شنید و شاهد خدمات بیشتری از شهرداری خواهند بود.