• چند درصد زوجها ممکن است دچار ناباروری شوند و به نظر میرسد درصد ناباروری در سالهای اخیر بیشتر شده؛ علت چیست؟
• چند درصد زوجها ممکن است دچار ناباروری شوند و به نظر میرسد درصد ناباروری در سالهای اخیر بیشتر شده؛ علت چیست؟
ناباروری بین 10تا 15 درصد زوج ها را شامل می شود و همیشه تعدادی از زوجها دچار این مشکل هستند؛ اما در سال های اخیر تشخیصها بهتر و راحت تر شده، شاید یکی از دلایلی که فکر می کنیم ناباروری بیشتر شده همین مراجعهی بیشتر و تشخیص سریعتر است. قبلا تشخیص علتها دقیق نبود ولی امروزه علت ناباروی خیلی زود تشخیص داده میشود.
علت دیگری که باعث افزایش تعداد زوجهای نابارور شده است ازدواج های دیرهنگام است. ازدواجهای دیرهنگام و بالارفتن سن ازدواج احتمال باوروری را به خصوص در خانمها کاهش میدهد. وقتی خانمها به جای سنین 20 تا 25 سال در سن 35 به بالا ازدواج می کنند فرصت برای درمان کاهش پیدا میکند. ازطرفی ممکن است با افزایش سن علتی که مسبب ناباروری بوده، تاثیرگذارتر شود. مثلا ممکن است بیماری مانند فیبرم یا آندومتریوز یا عفونتهای لگنی در سن 17-18 سالگی مانع جدی برای بارداری نباشد ولی در سن بالا همین بیماری باعث ناباروری شود، یا ممکن برخی از بیماریها مانند عفونت ها با افزایش سن گسترش یافته و مانع بارداری شوند . هرچند آمارگیری جدیدی انجام نشده اما به نظر می رسد که آمار ناباروری بیشتر شده، شاید عواملی چون آلاینده های محیطی، استرسها، مشاغل سخت، حتی امواج تلفن همراه بتواند این افزایش را توجیه کند.
• ناباروری را چطور میتوان تعریف کرد؟
از نظر متخصصان ، اگر زوجی ۱۲ ماه پس از تصمیم جهت داشتن فرزند علیرغم داشتن فعالیت جنسی طبیعی و بدون استفاده از روشهای پیشگیری، باردار نشوند، نابارور میباشند؛ البته این تعریف مربوط به شرایطی است که زن زیر 35 سال سن دارد و این مدت برای زن بالای 35 سال 6 ماه است، این تعریف نشان میدهد که نقش سن خانمها در میزان باروری مهمتر از آقایان است. تعریف دیگری هم برای ناباروی وجود دارد؛ در این تعریف ناباروری به دو دسته تقسیم میشود، ناباروری اولیه و ثانویه. زوجهای با ناباروری اولیه به بیمارانی گفته میشود که سابقهی حاملگی ندارند ولی در مقابل، بیماران با ناباروری ثانویه زوجهایی هستند که در گذشته بارداری داشتهاند، چه بارداری موفق چه بارداری ناموفق مانند سقط شدن جنین ولی بعد از آن بارداری و بعد از یک سال پس از تصمیم مجدد، موفق نبودهاند.
• درصد بانوان نابارور بیشتر است یا آقایان؟
برخلاف تصور عامه، درصد مشکل در خانمها و آقایان یکسان است. طبق آمارها 40 درصد از ناباروریها بخاطر مشکل بانوان است و 40درصد بهخاطر مشکل آقایان؛ در 20 درصد باقی مانده هم 10 درصد هر دونفر مشکل دارند و در 10 درصد موارد هم هیچ کدام از خانم یا آقا مشکلی ندارند که به آن ناباروری بدون دلیل میگویند.
• راه تشخیص علت ناباروری چگونه است؟
اولین مرحله برای تشخیص علت ناباروری مراجعهی همزمان زن و مرد به متخصص ناباروی و بیان شرح حال است. متخصص بعد از گرفتن شرح حال از زوج، ممکن است آزمایشهای مختلفی را انجام دهد. اما نکتهی مهم اینجاست، همانطور که گفتیم، احتمال اشکال در ناباروری در خانمها و آقایان یکسان است، به همین سبب پزشکان برای تشخیص علت ناباروری ابتدا از آقایان میخواهند تا آمایشهای تشخیصی را انجام دهند چون آزمایشهای مربوط به آقایان کم هزینه بوده و سریع انجام میشود؛ پزشکان بعد از اطمینان از سلامت آقا، آزمایشهای مربوط به خانمها را انجام میدهند.
پس توجه داشته باشید، اگر متخصصان ابتدا از آقا میخواهند که آزمایشهای مربوط را انجام دهد تنها به دلیل سرعت تشخیص و هزینهی کمتر است. متاسفانه در برخی زوجها فرهنگ و باور غلطی وجود دارد که براساس آن آقایان از دادن این آزمایشها خودداری میکنند و اصرار دارند که ابتدا همسرشان مورد آزمایش قرار گیرد؛ به خاطر همین، تکرار میکنم که آزمایشهای مربوط به آقایان آسانترو سریعتر انجام شده و کم هزینه است اما به اندازهی 40 درصد در تشخیص علت ناباروری موثر و سهیم است؛ پس برای درمان نابارری در اولین گام باید تعصب را کنار گذاشت.
• مرحلهی بعد پس از گرفتن شرح حال چیست؟
مرحلهی بعد پس از گرفتن شرح حال و انجام دادن آزمایشهای مربوط به آقا، اگر اشکال از مرد باشد که ادامه درمان به روشهای مختلف و به وسیلهی متخصص ناباروری آقایان انجام میشود که این درمانها مراحل مختلفی دارد، مانند بررسی هورمونها، سونوگرافی یا اعمال جراحی ساده؛ این درمانها نسبت به درمان خانمها راحتتر انجام شده و به نتیجه میرسد، اما اگر آزمایشها سلامت آقا را تایید کند، آزمایشهای مربوط به خانم انجام میشود که زمانبرتر است.
• مراحل تشخیص و درمان در خانمها چگونه است؟
در خانمها باید خون، هورمونها، رحم، دهانهی رحم و تخمدانها مورد بررسی قرار گیرد. برای تشخیص هم از روشهایی مانند سونوگرافی و لاپاراسکوپی، استفاده میشود؛ البته بعضی از راههای تشخیصی، مانند لاپاراسکوپی، جنبهی درمانی هم دارد و بعد از آن ممکن است اشکال برطرف شده و زوج باردار شوند.
• احتمال درمان در آقایان بیشتر است یا خانمها؟
احتمال موفقیت در خانمها و آقایان فقط بستگی به علت ناباروری دارد و درصد موفقیت هم متفاوت است؛ البته باید توجه داشت که مهمترین عامل محدود کننده در باروری، سن خانمها است. هرچه سن خانمها به 40 سالگی نزدیکتر شود، ذخیره تخمدانی کاهش پیدا کرده و احتمال موفقیت در بارداری هم کمتر میشود.
• یکی دیگر از بیماریهای شایع در بین بانوان سرطان است. چه نوع سرطانهایی مخصوص بانوان است؟
متاسفاه در خانمها سرطان سینه، رحم، دهانهی رحم و تخمدان با درصدهای متفاوتی دیده میشود.
• آیا این بیماریها علاج دارند؟
بله. بسیاری از سرطانها اگر به موقع تشخیص داده شوند، به راحتی درمان میشوند به شرطی که فرد بیمار، برای درمان به پزشکان بسیار کمک کرده و همکاری کند.
• و پیشگیری...
همیشه میگویند یپشگیری بهتر از درمان است.این ضربالمثل برای بیماری سرطان از هر نوع، بسیار حیاتی است.
برای تشخیص سرطان سینه، باید سابقهی خانوادگی را برسی کنیم. کسانیکه فامیل درجهی یکشان مبتلا به این بیماری بودهاند، بهتر است قبل از 25 سال، برای معاینه تشخیصی به پزشک مراجعه کنند. معاینات خودتشخیصی هم بسیار مفیدند. به این نکته توجه داشته باشید، کسانیکه فامیل درجه یک آنها به این بیماری مبتلا است باید 5 سال قبل از سنی که این فرد مبتلا شده است ، کارهای تشخیصی را انجام دهند.
یکی دیگر از این سرطانها که خدمتتان عرض کردم سرطان دهانهی رحم است.
این سرطان تقریبا در خانمهای مجرد دیده نمیشود و بهترین راه تشخیص هم انجام دادن پاپسمیر است.
بانوان باید توجه داشته باشند که باید از 35سالگی پاپسمیر را سه سال، پشت سرهم انجام دهند و بعد از سه سال اگر مشکلی نبود، این آزمایش را سه سالی یک بار انجام دهند.
مشکل دیگر، سرطان رحم است. این سرطان در کسانی که دچار چاقی، دیابت و فشارخون هستند و یا زایمانی نداشته یا تعداد زایمان ها اندک بوده، بیش تر دچار این بیماری می شوند.
تشخیص این بیماری هم آسان بوده و با سونوگرافی و نمونه برداری می توانیم این بیماری را تشخیص دهیم.
در مورد سرطان تخمدان هم باید به یک نکتهی اساسی توجه کرد و آن هم این که، گاهی این بیماری تا مراحل پیش رفته علایمی ندارد. به همین سبب باید حتما شش ماه یک بار از این جهت بررسی ها انجام شود.
• برای درمان این نوع از سرطان ها چه باید کرد؟
برای درمان سرطان، به طور کلی، باید یک نکته را همیشه به خاطر داشت، تشخیص سریع تر باعث موفقیت بیش تر در درمان است.
راه درمان بیش تر وقت ها آسان وممکن است و تشخیص زودتر درمان را آسان تر می کند.
نجمه کامیابی