کارتنخوابی، پدیدهای است که بهدنبال مشکلات مختلف معیشتی و مواردی از این دست بهوجود میآید...
اشاره:
در شبهای سرد زمستان، افرادی هستند که محلی برای استراحت ندارند و اصطلاحأ این افراد، بیخانمان یا کارتنخواب نام دارند. کارتنخوابی، پدیدهای است که بهدنبال مشکلات مختلف معیشتی و مواردی از این دست بهوجود میآید و در این میان وظیفهی دستگاههای متولی ازجمله شهرداریهاست تا محل مناسبی برای اسکان این افراد بهویژه در شبهای سرد زمستان فراهم کنند و شهرداری کرمان با تجهیز یک گرمخانه در قائمآباد ویژهی خانمها و ساخت دو گرمخانه یکی در محدودهی پل دانش ویژهی خانمها و یکی در سرآسیاب ویژهی آقایان، به خوبی به این وظیفهی خود عمل کرده است.
وجود متکدیان در سطح شهر نیز، از دیگر پدیدههایی است که شهرها با آن روبهرو هستند. متکدیان عمدتأ افرادِ بیبضاعت، کمبضاعت و فقیر نیستند و گاهی بهدلیل سودجویی و برخی اوقات در قالب باندهایی سازمانیافته، به این کار رو میآورند که برای مقابله با این پدیده، علاوه بر فعالیت دستگاههای متولی ازجمله شهرداری که وظیفهی جمعآوری متکدیان را به عهده دارد، مردم هم باید با کمک نکردن به این افراد، در مقابله با این پدیده که چهرهی شهر را نازیبا میکند، مقابله کنند.
برای آگاهی از اقدامات شهرداری کرمان در زمینهی ایجاد گرمخانهها و اسکان افراد بیسرپناه و همچنین فعالیت شهرداری در برخورد با متکدیان، با مهندس قربانی جانشین معاون خدمات شهری شهردار کرمان به گفتوگو نشستیم.
آقای مهندس قربانی! همواره شاهد جمعآوری متکدیان از سطح شهر توسط نیروهای شهرداری کرمان هستیم، در زمینهی برخورد با این پدیده و وظایفی که شهرداری در این رابطه برعهده دارد، توضیح دهید.
تکدیگری، پدیدهی نازیبای شهری است که متأسفانه برخی مردم، بهدلیل عدم آگاهی و بهعلت نداشتن اطلاعات کافی به این پدیدهی منفی و ناهنجاری اجتماعی دامن میزنند.
طبق آموزههای دینی، ما باید به همنوع کمک کنیم و اگر در میان همسایهها و خویشاوندان فرد و خانوادهای فقیر وجود دارد، نباید آرامش داشته باشیم و باید به این افراد کمک کنیم؛ ضمن اینکه افرادی که محرومیت و مشکلات مالی دارند، باید تحت پوشش نهادهای متولی ازجمله کمیته امداد و سازمان بهزیستی قرار بگیرند و قطعأ تکدیگری در خیابانها، مورد قبول هیچکس نیست.
بیشتر افرادی که تکدیگری میکنند، نیازمند نیستند و علاوه بر آن برخی از این افراد، دچار اعتیاد هم هستند و علاوه بر تکدیگری، تحت پوشش باندهایی، به فروش موادمخدر میپردازند و حتی سرقفلی هم دارند.
ما به دستور شهردار و فرماندار محترم و طبق وظیفهی قانونی که بر عهده ما گذاشته شده، متکدیان را از سطح شهر جمعآوری میکنیم و طی 10 ماه گذشته، 587 نفر متکدی ایرانی، افغانی و پاکستانی، توسط نیروهای شهرداری جمعآوری شده، اما سوال اینجاست که چگونه یک تبعهی پاکستانی میتواند بدون مجوز، از کشور پاکستان وارد ایران و شهر کرمان شود و در این شهر تکدیگری کند؟
ما روزانه متکدیان را از شهر جمعآوری میکنیم و به دستگاههای متولی ازجمله اداره اتباع و دستگاه قضایی تحویل میدهیم که اتباع بیگانهی غیرمجاز از کشور خارج میشوند و برای اتباع ایرانی نیز توسط دستگاه قضایی تصمیمگیری میشود؛ ازجمله اینکه بهطور مثال افرادی که دچار اعتیاد هستند، برای ترک اعتیاد، به کمپ ترک اعتیاد که توسط شورای هماهنگی مبارزه با موادمخدر بهعنوان کمپ ماده 16 اختصاص پیدا کرده، فرستاده میشوند، اما مشکلی که کمپ ماده 16 دارد، این است افرادی که فقط برای اولینبار به کمپ فرستاده میشوند را تحویل میگیرد و از تحویل دوبارهی افرادی که دچار اعتیاد هستند، اجتناب میکند.
وظیفهی مردم در برخورد با پدیدهی تکدیگری چیست؟
مردم باید بدانند افرادی که تکدیگری میکنند، نیازمند واقعی نیستند؛ بنابراین، اگر میخواهند انفاق کنند، باید به فقرایی که میشناسند، کمک کنند و یا کمکهای خود را به کمیته امداد، بهزیستی و سایر نهادهای متولی اعطا کنند.
چندی پیش شاهد بودم جلوی یک مغازهی کبابی، یک خانم متکدی، از یک فرد خواست که برای او هم غذا بگیرد و آن فرد نیز هزینهی غذای این خانم را پرداخت کرد و رفت. پس از رفتن آن فرد، متکدی با اصرار از مغازهدار درخواست میکرد که به جای غذا، پولی که آن فرد داده را به او برگرداند؛ بنابراین، این موارد شگردهایی است که افراد متکدی از آن استفاده میکنند و فقط مردم میتوانند با خودداری از پرداخت وجه به متکدیان، کمک کنند تا شهری بدون متکدی و گدا داشته باشیم.
مردم میتوانند قبل از کمک به متکدیان، مشخصات و آدرس خانهی این افراد را بگیرند و به ما ارایه کنند که اگر مستضعف و محروم واقعی بودند، شهرداری از طریق سایر دستگاههای متولی به این افراد کمک کند؛ ضمن اینکه نیازمندان واقعی، به هیچوجه حاضر نیستند سرِ چهارراهها به تکدیگری بپردازند.
تعداد متکدیان در شهر کرمان، به 50 نفر نمیرسد، اما این تعداد پس از جمعآوری، دوباره به سطح شهر برمیگردند. این افراد حتی اگر فقیر هم باشند، قطعأ پس از جمعآوری، تحت پوشش یکی از نهادهای متولی ازجمله کمیته امداد و بهزیستی قرار گرفتهاند، اما چون تکدیگری درآمد بالایی دارد، حاضر نیستند از این کار دست بردارند؛ بنابراین، شهرداری و نهادهای متولی هرچه هم تلاش کنند، نمیتوانند این پدیده که موجب نازیبا شدن چهرهی شهر میشود را از بین ببرند؛ چراکه وظیفهی شهرداری، جمعآوری متکدیان و تحویل آنها به نهادهای متولی است و وظیفهی بقیهی نهادها هم، این است براساس سقف بودجه و ضوابط، به وظیفهی خود عمل کنند و اگر در بین آنها فرد نیازمندی وجود دارد، به او کمک کنند؛ اما برخی از این افراد زیادهخواه و بهدنبال درآمد بالایی هستند که از تکدیگری به دست میآورند.
آیا با برخوردهای قهری از سوی دستگاه قضایی نمیشود این افراد را از سطح شهر جمعآوری کرد و بهگونهای با آنها برخورد کرد تا دیگر به تکدیگری روی نیاورند؟
متأسفانه این افراد حتی اگر بازداشت و زندانی هم شوند؛ چون تکدیگری کار بدون زحمت و با درآمد بهنسبت بالایی است، دوباره برمیگردند و به این کار ادامه میدهند و برخی از این افراد نیز در قالب باندهای سازمانیافته، فعالیت میکنند؛ بهطور مثال بچههایی که در شهر فالفروشی و گلفروشی میکنند، افغانی هستند و تحت نظر این باندها فعالیت میکنند؛ بنابراین، وقتی یک گلفروش، مالیات و حق بیمه پرداخت میکند و هزینههای مختلف دیگری هم دارد، درست نیست شهروندان به جای خریدِ گل از گلفروشیها، از این افراد گُل خریداری کنند.
همانطور که گفتم، اگر مردم میخواهند به این افراد کمک کنند، باید به کمیته امداد، بهزیستی و سایر نهادهای مربوط کمک کنند تا کمکهای آنها به دست نیازمندان واقعی برسد؛ چراکه متکدیای که پس از دستگیری، دستگاه تلفنِ همراهِ دو میلیون تومانی بههمراه دارد، چگونه میتواند نیازمند باشد؟ بنابراین، فقط مردم میتوانند متکدیان را از شهر جمع کنند و در این زمینه نیاز نیست کاری انجام دهند، فقط کافی است شیشهی خودروی خود را بالا بیاورند و کمک نکنند؛ در این صورت متکدیان دیگر درآمدهای آنچنانیِ بدون زحمت نخواهند داشت و دیگر به این کار نمیپردازند.
آقای مهندس قربانی! دربارهی گرمخانههایی که در شهر کرمان راهاندازی شده نیز توضیح دهید.
برای ایامی که هوا سرد است و این امکان وجود ندارد که افراد بیخانمان، شبها را بیرون بگذرانند، سه گرمخانه در کرمان راهاندازی شده که یک گرمخانه در قائمآباد، ویژهی خانمها توسط شهرداری تجهیز شده که مسئولیت آن برعهدهی بهزیستی و شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر است و خانمهایی که اعتیاد خود را ترک میکنند و از کمپ ماده 16 جدا میشوند، شبها در این محل استراحت میکنند.
راهاندازی گرمخانهها به این منظور است که نبود محل مناسب برای استراحت این افراد، موجب ایجاد مشکلات مختلف برای آنها و همشهریان نشود؛ بنابراین، شهرداری به راهاندازی و تجهیز دو گرمخانهی دیگر در شهر کرمان اقدام کرد که یک گرمخانه در محدودهی پل دانش راهاندازی شده تا خانمهایی که شبها محلی برای استراحت ندارند و به اصطلاح کارتنخواب هستند، در این محل اسکان داده شوند.
گرمخانهی دیگر نیز در سرآسیاب با 46 نفر ظرفیت فعلی، برای آقایان راهاندازی شده که امکاناتی ازجمله حمام و آرایشگاه هم دارد؛ ضمن اینکه یک فرد خیر هم به ما کمک میکند و یک وعده غذای گرم به این افراد داده میشود. همچنین توسط خیر، افراد معتاد به درمانگاههای ترک اعتیاد معرفی میشوند و ما نیز از سوی شهرداری قول دادهایم افرادی که ترک کنند، در بخشهای خدماتی شهرداری ازجمله سایت لندفیل متعلق به سازمان مدیریت پسماندها، مشغول بهکار شوند.
هدف از راهاندازی گرمخانهها، این است که در سرمای زمستان، افرادی که جایی برای استراحت و خواب ندارند، با مشکل روبهرو نشوند و این مهم وظیفهای است که به عهدهی شهرداری است و سعی کردهایم این وظیفه را به نحو احسن انجام دهیم؛ اما اینکه این افراد باید اعتیاد خود را ترک کنند، کار و حرفهای بیاموزند و به جامعه و خانواده برگردند، جزء وظایف شهرداری نیست و سایر نهادهای مرتبط باید به وظیفهی خود عمل کنند.
شهرداری کرمان در این زمینه، از تهران هم جلوتر است؛ چراکه در تهران، پدیدهای بهنام گورخوابی وجود دارد، اما در کرمان اکنون، حتی کارتنخواب هم وجود ندارد.
نکتهی مهمتر اینکه این افراد، خودشان برای استراحت به گرمخانهها مراجعه میکنند، مگر افرادی که از وجود گرمخانه اطلاع نداشته باشند که آنها هم پس از یکبار هدایت به گرمخانهها، خودشان مجدد مراجعه میکنند.
هر کدام از گرمخانهها به تفکیک، چند نفر ظرفیت و چه امکاناتی دارند؟
گرمخانهی قائمآباد ویژهی خانمها، به متراژ 2000 مترمربع در تاریخ 30 فروردین 95 راهاندازی شد و شامل یک سالن بزرگ، پنج اتاق بزرگ، سرویس بهداشتی و حمام است و چهار نفر نیرو شامل روانشناس، مددکار، مسئول و آشپز در آن مشغول هستند.
این گرمخانه تعداد 40 تخت دارد و ساعت ورود و خروج افراد از ساعت شش عصر تا هشت صبح است؛ ضمن اینکه افراد دارای HIV+ بهصورت شبانهروزی در این مرکز بهصورت ویژه نگهداری میشوند.
گرمخانهی پل دانش ویژهی خانمها نیز در تایخ 20 دیماه 95 به متراژ 430 مترمربع شامل طبقهی همکف به متراژ 250 مترمربع و دو واحد طبقهی اول در مجموع به متراژ 180 مترمربع راهاندازی شده و دارای 30 تخت است.
در این گرمخانه چهار نفر نیرو شامل روانشناس، مسئول، آشپز و نگهبان فعالیت میکنند؛ ضمن اینکه ساعت ورود و خروج آن، شش عصر تا هشت صبح است.
گرمخانهی سرآسیاب هم در تاریخ 25 دیماه 95 ویژهی آقایان راهاندازی شده است.
این گرمخانه به متراژ 1900 مترمربع شامل یک سولهی بزرگ، محوطه، سرویس بهداشتی، حمام و 46 تخت است و چهار نفر نگهبان در آن مشغول به کار هستند.
ساعت ورود و خروج این گرمخانه نیز شش عصر تا هشت صبح است.
محمدرضا احمدی