در مورد اهمیت و نحوه گذران اوقات فراغت بحث‌ها و بررسی‌های فراوانی صورت گرفته و پیشنهادهای متنوعی ارایه شده است. در این بین توجه به مسائل نوجوانان و جوانان که دغدغه‌ای همیشگی به حساب می‌آید، به دلیل ورود ناگهانی آنان به اجتماع و در نتیجه افزایش احتمال بروز رفتارهای نامتعادل بسیار حائز اهمیت است. نیمی از جمعیت ایران را جوانان تشکیل می‌دهند؛ جمعیتی که با برنامه‌ریزی صحیح از انرژی‌های فراوان و متراکم آنها مي‌توان استفاده صحیح کرد و در عین حال بی‌توجهی به آنها تشدید انحرافات و آسیب‌های اجتماعی را در پی خواهد داشت. به همین جهت غنی‌سازی اوقات فراغت نوجوانان و جوانان مسأله مهمی است و نباید آن را به برنامه‌های محدودی خلاصه کرد که معمولا ادارات آموزش و پرورش پس از پایان سال تحصیلی و آغاز تعطیلات تابستانی تدارک می‌بینند
پرکردن بهینه اوقات فراغت بحثی فرابخشی تلقی می‌شود و تمام مجموعه‌های فرهنگی در این کار دخیل هستند. آموزشگاه‌های آزاد هنری در این میان از اهمیت بالایی برخوردارند. در سال‌های اخیر شاهد تاسیس آموزشگاه‌های هنری در شهرستان‌ها و حتی روستاهای استان هستیم که این امر به نوبه خود در شناسایی استعدادهای هنری بالقوه و بالفعل کردن آنها نقش تاثیرگذاری دارد. در آموزشگاه‌های آزاد هنری نیز بار اصلی آموزش هنری را خود آموزشگاهها بر عهده دارند و شیوه و اسلوب آموزش در این آموزشگاهها مردمی است و این خود ازجهتی نقطه قوت آموزشگاه‌های آزاد هنری و از نگاهی دیگر به جهت عدم تدوین کارشناسانه برنامه‌های آموزش نقطه ضعف محسوب می‌شود. در شهر کرمان بیش از 69 آموزشگاه آزاد هنری در رشته‌های تجسمی،12 آموزشگاه آزاد خوشنویسی10 آموزشگاه آزاد موسیقی و سه آموزشگاه آزاد هنرهای نمایشی مشغول به فعالیت هستند که با توجه به جمعیت متقاضی این تعداد تا حدودی جوابگو است. اما نکته مهم نظارت بر کیفیت آموزش در این آموزشگاهها است.
گاهی مشاهده می‌شود برخی از این آموزشگاهها با شیوه‌های نادرست و بعضا بروز نشده اقدام به آموزش می‌کنند وبرخی از اساتیدی که در این آموزشگاهها تدریس می‌کنند، نیز واجد شرایط لازم جهت تدریس نمی‌باشند. برای بررسی واقعی‌تر با برخی هنرآموزان این آموزشگاهها و والدین آنها گفتوگو نمودیم که در ادامه گزیده‌ای از آن را می‌خوانید:
سطح آموزش هنری در کرمان در سطح مبتدی و متوسط است
در مقابل ورودی یکی از آموزشگاه‌های موسیقی تعدادی نوجوان ایستاده‌اند، جلو می‌روم و با آنها مشغول گفتوگو می‌شوم. امیر حسین 14 سال دارد و در این آموزشگاه مشغول فراگیری ویولن است. از او می‌پرسم که چه مدت است که در این آموزشگاه مشغول یادگیری است؟ او در پاسخ می‌گوید: که از تابستان سال 95شروع به یادگیری ویولن کرده و این دومین آموزشگاهی است که او در کرمان مشغول آموزش دیدن در آن است. درهمین حین پدر امیرحسین که دنبال او آمده نزدیک می‌آید و با ما مشغول صحبت می‌شود، او معتقد است: سطح آموزش هنری در کرمان در سطح مبتدی و متوسط است و ادامه می‌دهد: سه سال است که فرزندم در حال یادگیری ویولن است؛ تا کنون به دو آموزشگاه مراجعه نموده‌ایم اما احساس می‌کنم که با توجه به استعداد فرزندم باید برای ادامه آموزش به تهران مراجعه کنیم. با گرم شدن گفت‌وگوی ما چند تن دیگراز هنرآموزان و والدین آنها نیز وارد بحث می‌شوند. مهدی دوسال است که مشغول آموزش سه تار است، پدر مهدی از نحوه آموزش او چندان راضی نیست و می‌گوید: متاسفانه زمان جلسات آموزش بسیار محدود و کم است و بخشی از این زمان هم به گفتوگو و احوال پرسی هدر می‌رود، پسرم با وجود اشتیاق و استعدادی که داشت در سال اول آموزشش پیشرفت خوبی داشت اما با وجود اینکه دوره‌های آموزشش را به طور مستمر ادامه داده اما چند ماهی است که احساس می‌کنم پیشرفت خاصی ندارد، به طوری که دیگر مثل گذشته برای آمدن به کلاس مشتاق نیست.
والدین برای نتیجه مطلوب تحقیق کنند
هلیا هنر آموز دیگری است که دو سال است مشغول یادگیری ساز تار است و از پیشرفت خود نسبتا راضی است. مادر هلیا درباره‌اش می‌گوید: کافی است والدین قبل از ثبت نام در خصوص اساتید آموزشگاهها و سوابق آنها تحقیق کنند و بهترین استاد و آموزشگاه را برای فرزند خود انتخاب کنند، حتما به نتیجه مطلوب می‌رسند. پدر یکی دیگر از هنرجویان معتقد است که گاهی مشکل به خود والدین و اصرار آنها در خصوص یادگیری یک ساز خاص بر می‌گردد. او ادامه می‌دهد: به طور مثال من بسیار دوست داشتم تا دخترم نواختن پیانو را آموزش ببیند اما بعد از مدتی حس کردم او پیشرفتی ندارد و فهمیدم علت این موضوع هم بی‌علاقه گی اش به پیانو بود به همین جهت با صحبتی که با خود او کردیم و مشورت مربیان، مشخص شد که او به تمبک‌نوازی علاقمند است و الان چندین ماه است که در این رشته مشغول یادگیری است و پیشرفت خوبی هم داشته است. در فرصتی دیگر سری به برخی از آموزشگاهای آزاد تجسمی زدیم. هنرجویان این آموزشگاهها در مجموع راضی‌تر به‌نظر می‌رسیدند و بیشترشان از کیفیت آموزش خود رضایت داشتند.
بی‌حوصلگی در آموزش آسیب است
پای صحبت مربی یکی از این آموزشگاهها می‌نشینیم که به گفته خودش بیش از 12 سال سابقه آموزش در رشته نقاشی دارد و معتقد است: علت رضایت هنرجویان و به خصوص والدین تنها به دلیل کیفیت بالای آموزش نیست بلکه برخی از مربیان به جهت بی‌حوصلگی و... بجای هنرآموز خودشان اقدام به کشیدن طرح نموده و به‌جای اینکه اشکالات طراحی هنر آموز را توضیح دهند و از او بخواهند که به رفع آن بپردازد خود به تصحیح طرح‌های هنرجویان اقدام می‌کنند و به این ترتیب هنرجو آموزشی صحیح را دریافت نمی‌کند که این خود یک آسیب جدی است. به‌هرحال بارزترین ویژگی اوقات فراغت آزادی انتخاب و نوع فعالیت است؛ ولی والدین به تصور این که باید وقت نوجوان و جوان فارغ شده از درس و مدرسه را لزوما پر کنند، بدون توجه به علایق آنها کلاس‌های درسی، هنری، ورزشی، اردو و غیره را برای آنها تجویز و فرزندانشان را ملزم به شرکت در آن می‌کنند که این خود باعث عدم استقبال نوجوانان و جوانان می‌شود. این درحالی است که اگر فراغت از جهتی زیرسلطه و عقیده افراد دیگری غیر از خود جوانان باشد، دیگر فراغت محسوب نمی‌شود؛ چرا که در اوقات فراغت افراد باید دست به گزینش بزنند و خود از بین فرصت‌های پیش روی خود، انتخاب کنند. دانستن این نکته که نوجوان در اوقات فراغت خود دست به چه انتخاب‌هایی می‌زند از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ واقعیت این است که در طول تابستان آمار بزه و رفتارهای ناهنجار اجتماعی در بین قشر جوان افزایش می‌یابد که این مسأله نشأت گرفته از نبود برنامه برای غنی‌سازی اوقات بیکاری است؛ به‌طوری که همنشینی با دوستان ناباب و حضور در برنامه‌های محفلی آنان به بروز ناهنجاری کمک و در نهایت برخی از جوانان را در دام خود گرفتار می‌كند و این مسأله باعث می‌شود که چنین جوانی قید ادامه تحصیل را بزند و به دنبال کسب درآمدهای کاذب و نامشروع برای خود باشد و اوقات فراغتی که می‌توانست برای او منشاء پیشرفت و ترقی باشد، باعث تباهی و سقوط وی می‌شود.
علیرضا فدایی کرمانی
