پنج شنبه 9 فروردین 1403
  • اقتصاد
  • شماره خبر: 9608630
  • 14 اسفند 1398
  • 11:37
  • امتیاز:5/4
  • امتیاز شما
پسته در کدام بازار خندان می‌شود؟

بررسی روند عرضه پسته در بورس کالا در گفت‌و‌گو با فعالان این حوزه

پسته در کدام بازار خندان می‌شود؟

سودابه سرلک_بورس یا بازار سرمایه، بازاری است که مردم از هر گروهی، با هر میزان سرمایه و توانمندی و با هر هدف کوتاه مدت و بلند مدت می توانند به آن ورود کنند، به فعالیت اقتصادی بپردازند و دارایی‌های واقعی یا مالی را خرید و فروش کنند.

شفافیت این بازار سرمایه به گونه‌ای است که آن را کم‌ریسک‌ترین بازار نسبت به بازارهای معمول ملک، خودرو و طلا و ارز می‌دانند و همین موضوع در سال جاری باعث شده افراد زیادی به این بازار ورود کنند. اما بورس، بخش‌های مختلفی دارد که یک بخش از آن بورس کالاست.

بورس کالا، بازار منسجمی است که تعداد زیادی از عرضه‌کنندگان، کالای خود را عرضه می‌کنند و کالای مربوطه پس از بررسی‌های کارشناسی و قیمت‌گذاری توسط کارشناسان بورس کالا، به خریداران عرضه می‌شود.

در بورس کالا، به طور معمول کالاهای مختلف از جمله فلزات، محصولات شیمیایی و محصولات کشاورزی دادوستد می‌شوند. یکی از مزایای بورس کالا، حضور نهادهای نظارتی و تنظیم‌کننده بازار است که تمامی تولیدکنندگان، مصرف‌کنندگان و تجار کالا با حضور این نهادها، از مزایای قوانین و مقررات حاکم بر بورس برخوردار می‌شوند.

یکی از محصولاتی که از چند ماه گذشته وارد بورس کالا شده و جزو قراردادهای آتی کالا محسوب می‌شود، پسته است؛ این محصول در سال ۸۷ وارد معاملات بورس کالا شد. این محصول با چهار نماد معاملاتش را آغاز کرد اما علی‌رغم پیش‌بینی فعالان بورس، این محصول چندان موردتوجه قرار نگرفت و موجب حذف موقت آن از بازار سرمایه شد.

اما در سال جاری با بیشترین پیگیری از سوی برخی فعالان پسته در استان کرمان، دوباره بحث عرضه پسته در بورس کالا مطرح شد، معاملات کالا از آغاز ورود به بازار بورس ایران، همیشه طرفداران خاص خود را داشته که تعدادی از آنها به معاملات در بازار سنتی نیزپرداخته اند. کشاورزان، انبارداران، صادرکنندگان و تاجران پسته از جمله فعالانی هستند که مخالف و یا موافق عرضه پسته در بورس هستند که به گفت و گو با جمعی از آنها در مورد عرضه پسته در بورس و تاثیرش در بازار این محصول پرداختیم.

شرایط بورس فعلی پسته برای بازار پسته ایران کارکردی ندارد

کشاورز و صادرکننده پسته کرمان با بیان اینکه تاکنون در بورس ورود نکرده‌ام، گفت: کارکرد موثری از عرضه‌ی پسته در بورس ندیده‌ام، ابتدای فصل زراعی جاری با مطرح شدن عرضه‌ی پسته در بورس و در نظر گرفتن قیمت‌های بسیار بالا برای آن، جو روانی نادرستی در بین کشاورزان ایجاد شد.

علی نظری، افزود: با توجه به اینکه عمده‌ی پسته‌ی تولیدی کشور صادر می‌شود، پس از برداشت این محصول در مهرماه، باید حداکثر تا پایان آذرماه 50 درصد آن صادر و از کشور خارج شود که اگر این اتفاق نیفتد با موضوع کاهش قیمت پسته روبرو می‌شویم.

وی ادامه داد: بیشتر خریداران پسته ایران این محصول را برای مناسبت‌های خاص خود خریداری می‌کنند که اگر ما در زمان مشخص نتوانیم پسته را بفروشیم، پسته‌ی تولیدی سایر رقبا مانند آمریکا و ترکیه جایگزین پسته ایران می‌شود.

نظری، اظهار کرد: متاسفانه با مطرح شدن بحث عرضه پسته در بورس، سردادن شعارهایی مانند حذف واسطه‌ها، عدم توجه به قیمت‌های جهانی و همچنین تشویق کشاورزان به عرضه به قیمت‌های بالاتر و عدم عرضه‌ی کافی و فروش نرفتن پسته در زمان خود؛ باعث شد پسته‌ی آمریکایی جایگزین پسته ایران در بسیاری از بازارها از جمله چین شود و در نتیجه بسیاری از محصول پسته ایران در کشور بماند و موجب کاهش حدود 20 درصدی قیمت‌های جهانی پسته‌ی ایران در بازارهای جهانی شده است.

کشاورز و صادرکننده پسته با تاکید بر اینکه بورس با ساز و کارها و در شرایط خاص و در صورتی که تمهیدات و سازمان‌های جانبی و هدایتی مناسبی برای آن طراحی شده باشد، ابزار خوبی برای یک بازار است، گفت: اما به دلایل مختلفی سازو کار مناسب برای عرضه محصولاتی مانند پسته در بورس ایران وجود ندارد و آن کارکردی را که بورس ما برای پتروشیمی‌ها و یا سایر محصولات دولتی و شبه دولتی وجود دارد، نمی‌تواند برای پسته به خوبی به کار آید.

وی بیان کرد: در حال حاضر که قیمت پسته در هر کیلوگرم دو تا سه دلار نسبت به ابتدای فصل برداشت کاهش یافته، بورس  باید می‌توانست در چنین مواقعی مفید واقع شود و جلوی این کاهش قیمت را بگیرد که ما چنین چیزی را مشاهده نمی‌کنیم.

نظری افزود: یکی از ادعاهای بورس این بوده که مبالغ زیادی را به سرمایه در گردش پسته‌ی ایران افزوده، در حالی که اگر چنین ادعایی درست است، اکنون که هنگام استفاده از این منابع برای جلوگیری از کاهش بیشتر قیمت‌هاست، نقشی را ایفا نمی‌کند و کاملا واضح بود که چنین ادعایی محقق نشده در حالی که مهمترین کارکرد بورس جذب نقدینگی است برای یک هدف خاص یا مجموع هزینه‌های ارزان‌تر و موثرتر.

وی اظهار کرد: بورس در ایران چه در بخش کالا و چه در سهام تحت تاثیر شرکت‌های دولتی است و آنها نیز تابع سیاست‌های دولت هستند و به همین دلیل آنچه اکنون به عنوان بورس در ایران می‌شناسیم با این ساز و کار برای کالای صادراتی مثل پسته نتوانسته کارکرد مناسبی داشته باشد.

 

عرضه پسته در بورس بی‌معناست

رئیس سابق انجمن پسته ایران گفت: پسته کالا و محصولی است که 80 درصد تولید آن به خارج از کشور صادر می شود و به همین دلیل در بازارهای جهانی و نه بازار داخل قیمت گذاری می‌شود.

محمود ابطحی افزود: در خارج از کشور نیز رهبری بازار این محصول در دست ما نیست به این دلیل که تولید پسته‌ی ایران  کمتر از آمریکاست و تعیین و مدیریت قیمت در بازار جهانی هم در دست این رقیب ما در پسته است.

وی ادامه داد: پسته تولیدی امسال آمریکایی ها بیش از 300 هزار تن بوده در حالی که میزان تولیدی پسته ما بیش از 200 هزار تن بوده و به همین دلیل رهبری بازار در دست آنهاست.

ابطحی خاطرنشان کرد: اگر این موضوع را یپذیریم آنگاه متوجه می شویم که عرضه پسته در بورس ایران معنا و توجیهی ندارد و البته تاکنون چندان استقبالی از آن نشده است.

وی تصریح کرد: شاید دو درصد از پسته ایران توسط فعالان این حوزه در بورس عرضه شده و این نشان می‌دهد چندان استقبالی نسبت به این موضوع وجود ندارد.

 

ورود پسته به بورس توان رقابتی ایران در بازارهای جهانی را افزایش می‌دهد

 تولید کننده پسته و عضو اتحادیه صادرکنندگان خشکبار کشور که از افرادی است که برای راه اندازی بورس پسته تلاش می‌کند در ادامه‌ی این بحث گفت: همه‌ی فعالان بازار پسته از جمله کشاورز، تولیدکننده و صادرکننده از عرضه‌ی بورس در پسته سود می‌کنند و بورس به هیچ عنوان رقیب فعالان این بازار در شکل سنتی آن نیست.

مظفر محمدی افزود: برخی افراد به دلیل آشنا نبودن به کارکردهای بورس احساس می‌کنند که بورس کالا، رقیب آن‌ها می‌شود در حالی‌که پس از کشاورزان، این صادرکنندگان هستند که با معاملات گواهی سپرده پسته به منبعی از محصول استاندارد و باکیفیت دسترسی پیدا می‌کنند و دیگر دغدغه‌ای در قبال کیفیت متفاوت پسته نخواهند داشت.

وی تاکید کرد: برخی فعالان بازار پسته گمان می‌کنند اگر پسته وارد بورس شود، درآمد آن ها کاهش می یابد اما این موضوع اشتباه است؛ بورس در کنار فعالیت آن ها در شفاف سازی قیمت، ایجاد انبارهای استاندارد و ارائه چشم انداز قیمتی عمل می‌کند و حتی همه فعالان بازار نیز می‌توانند با ورود به ابزارهای مالی بورس از جمله گواهی سپرده کالایی به کسب سود بیشتر بپردازند که این موضوع افزایش نقدشوندگی و عمق بازار را در پی خواهد داشت.

محمدی، با بیان اینکه ورود این کالاها به بورس، کشاورز را طی سال‌های آینده قدرتمند می‌کند، اظهار کرد: بخشی از اصلاح امور و ساماندهی بازارها که وظیفه‌ی دولت است، می‌تواند به واسطه‌ی بورس کالا محقق شود به طوری‌که کشف قیمت عادلانه محصولات و رشد کیفی تولید از مزیت‌های ابتدایی ورود محصولات به بورس است که در صورت حمایت مسئولان این اتفاق به رشد انگیزه کشاورزان و افزایش تولید کشور منجر می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: هر ساله برخی افراد درآمدهای هنگفتی از بازار پسته به دست می‌آورند در حالی که این درآمدها باید برای کشاورزان باشد و به دست آنها برسد، که عرضه‌ی مستقیم پسته از سوی کشاورز در بورس و خرید مصرف کنندگان داخلی و صادرکنندگان، یک روال منطقی و اقتصادی است که سود واقعی این بازار را به جای واسطه‌ها به کشاورز و صادرکننده می‌رساند.

این فعال حوزه‌ی بازار پسته، در مورد وضعیت رقابت ما در بازار جهانی پسته گفت: متاسفانه صادرکنندگان ما گاه مجبوراند پسته‌ی بی‌کیفیت هم صادر کنند، اما بورس این اجازه را نمی‌دهد؛ اگر مشتریان خارجی از بورس خریداری کنند پسته صددرصد باکیفیت از کشور خارج می‌شود و این اتفاق موفقیت ایران در بازار جهانی را به همراه خواهد داشت؛ با همه این تفاسیر ورود پر حجم پسته و حمایت مسئولان از این اتفاق در افزایش توان رقابتی ایران در بازار جهانی پسته تاثیرگذار خواهد بود

15.6323