علیرضا فدایی کرمانی - علیرضا کلانتری از فیلم‌سازان و برنامه سازان پرکار و بی‌حاشیه کرمان است که بیش از سه دهه در این عرصه مشغول به کار است. کلانتری فعالیت خود را از سال 1364 پس از گذراندن دوره دوساله انجمن سینمای جوان در رفسنجان با ساخت فیلم 8 میلیمتری «باور» آغاز نمود که همان سال این فیلم مورد تقدیر جشنواره ملی «وحدت» قرار گرفت. کلانتری در کارنامه خود ساخت بیش از شش مجموعه تلویزیونی پرمخاطب از جمله: مجموعه «آماشاالله ظریفی» و مجموعه‌های «دربست» در 65 قسمت، «ترش و شیرین» در 47 قسمت، «داخل آدم» در 70 قسمت را دارد که به آن می‌توان نویسندگی و کارگردانی 3 تله فیلم «به گل‌ها شک نکنیم»، «هرچه خار آید»، «ای کیو» وچندین کلیپ و موزیک ویدئو از جمله موزیک ویدئوی «چشمه نیایش» با بازی پژمان بازغی را اضافه کرد.
او چندین سال است که مشغول ساخت تیزرهای تبلیغاتی متفاوتی است و در سال 1377 اولین تیزر تبلیغاتی موزیکال را در کرمان ساخت که مورد توجه قرار گرفت.
با ایشان گفت‌وگوی داشته ایم که در ادامه می‌خوانید:
با توجه به اینکه شما بیش از سه دهه در زمینه فیلمسازی و برنامه‌سازی مشغول به فعالیت هستید از آغاز کارتان و چگونکی ورودتان به این عرصه برایمان بگویید؟
از دوران کودکی و نوجوانی یکی از تفریحات مهم و علاقمندی‌های من رفتن به سینما و تماشای فیلم بود. به خاطر دارم اولین بار با پدرم در دوران کودکی به سینما کاپری رفسنجان رفتیم که فیلمی از فردین را نمایش می‌داد و بعدها به واسطه دوستی با برادر مدیر سینما امید رفسنجان تقریبا همه فیلم‌هایی را که اکران می‌شد، می‌دیدیم و در دوران نوجوانی کمی پایین‌تر از منزل‌مان دفتر انجمن سینمای جوان رفسنجان به مدیریت آقای محمد اسلامی افتتاح شد.
من که سال‌ها بود شیفته و علاقمند سینما بودم وارد انجمن شدم و دوره دو ساله فیلمسازی را گذراندم و بلافاصله اولین فیلم سوپر هشتم را به نام باورساختم که آقای علی کهن در آن بازی می کرد. در دوران نوجوانی به خواندن کتاب‌های طنز به خصوص آثارعزیز نسین نویسنده ترک علاقه زیادی داشتم در آن سال‌ها پشت جلد کتاب‌های عزیز نسین را ایرج زارع نقاشی و کاریکاتور می‌کشید. من هم به واسطه دیدن این کاریکاتورها به کشیدن نقاشی و کاریکاتور ترغیب شدم و اتفاقا ورود من به صدا و سیما در سال 1368 به واسطه کشیدن کاریکاتور بود. آن سال‌ها صداوسیمای کرمان در بخش انیمیشن و متحرک‌سازی در سطح کشور مطرح بود. من سال شصت و هشت دانشجو بودم و برای کار به صدا و سیما مراجعه نمودم.
مرحوم مهندس ضیایی در آن زمان مدیر بخش انیمیشن مرکز کرمان بود و از نمونه کاری من استقبال کرد و از من خواست که در واحد انیمیشن کرمان مشغول به فعالیت شوم. بعد از مدتی من به گروه کودک و نوجوان رفتم و به عنوان نویسنده و کارگردان مشغول به کار شدم و مجموعه «تقی و نقی» را در سیزده قسمت نویسندگی کارگردانی و اجرا کردم. همچنین مجموعه «دوستان محله» نیز محصول فعالیتم در همین دوره بود که این مجموعه مورد تقدیر نیز قرار گرفت. خلاصه آن دوران نسل ما نسل خودساخته‌ای بود ومثل این روزها اهل تبلیغ و حاشیه و... نبودیم البته امکانات اطلاع رسانی وتبلیغ نیز مانند امروز محیا نبود و ما با امکانات محدود با کارکردن و تجربه کردن در کار خود پیشرفت می‌کردیم و به دانش خود می‌افزودیم.
اکثر کارهای شما طنز و کمدی است دلیل آن چیست؟
همانطور که اشاره کردم از دوران کودکی به خواندن داستان‌ها و مطالب طنزو کشیدن کاریکاتورعلاقمند بودم وساخت آثارکمدی ریشه درهمین علاقمندی من از دوران نوجوانی به طنز است و بر این باورم که ساخت فیلم کمدی بسیار سخت است. در کارنامه من چند کار کمدی و موزیکال وجود دارد که بسیار مورد توجه و استقبال مخاطبین حتی خارج از استان قرار گرفت مثل فیلم آی‌کیو و مجموعه آقا ماشاالله، تیزرها و ویدئو کلیپ‌های طنز تبلیغاتی، آموزشی موزیکال و...که شاید همین استقبال و توجه مخاطبان به این گونه آثار موجب تمرکز بیشترم بر ساخت چنین آثاری است. البته در کارنامه من آثار غیر کمدی هم موجود است مانند تله فیلم به گل‌ها شک نکنیم و...
از نگاه شما مهمترین مشکلات و آفت‌های موجود درحوزه فیلمسازی در کرمان چیست؟
در حوزه فیلمسازی در کرمان هیچگاه برنامه‌ریزی مدون و اساسی انجام نشده به طور مثال جلسه‌ای یا جشنواره‌ای برگزار و پس از آن همه چیز رها شده است و در تمام این سال‌ها مسئولین ومتولیان فرهنگی کرمان به حوزه فیلم و سینما توجه نداشته‌اند و اهمیتی به این هنر نداده‌اند.
اینجا سوالی پیش می‌آید وآن این است که آیا به گفته شما دلیل بی‌توجهی و بی‌اعتنایی مسئولین به جهت عدم مطالبه‌گری اهالی فیلمسازی کرمان نبوده است؟
درست است که اهالی فیلمسازی کرمان انسجام و همگرایی ندارند و یکدیگر را حمایت نمی‌کنند و حتی به تخریب یکدیگر نیزمی‌پردازند و با عرض تاسف باید عرض کرد که فضای موجود در حوزه سینمای کرمان، فضای نسبتا مسمومی است و این خود آفت بزرگی محسوب می‌شود، اما جدای ازاین درادامه پاسخ به سوال قبلی شما باید گفت مهمترین مشکل ما و دوستان فیلم‌ساز در کرمان عدم امکان نمایش آثارمان در سالن سینما و صداوسیما است.
متاسفانه چرخه تولید فیلم در کرمان معیوب است به‌هرحال هر هنرمندی توقع دارد که آثارش مخاطب داشته باشد و متاسفانه ما اهالی فیلمسازی کرمان هنوز بعد از این همه سال شرایطی برای نمایش فیلم‌های‌مان فراهم نشده است به عبارتی اکران فیلم سخت‌ترین پلان سینمای کرمان است. این درحالی است که راه حل این مشکل بسیار آسان است و متولیان امر مانند حوزه هنری، ارشاد و...می‌توانند با صرف بودجه اندکی، یکی دو سانس را از سالن‌های سینمای کرمان در روزهای مشخصی در اختیار بگیرند و این فرصت را فراهم کنند که آثار تولیدی فیلم‌سازان کرمانی در این سانس‌ها به نمایش گذاشته شود. درادامه پاسخ به سوال قبلی تان همچنین باید بگویم که فیلم بومی و ساخت آثار بومی و محلی در این سال‌ها مورد بی‌توجهی قرار گرفته و این بی‌توجهی هم از سوی مسئولین و هم از طرف هنرمندان این حوزه بوده است و حال آنکه کرمان پتانسیل‌های فراوان فرهنگی، جغرافیایی، تاریخی و... زیادی جهت تولید فیلم دارد.
سینما و فیلمسازی تاثیر فراوانی برگردشگری و صنعت توریسم دارد و به طور مثال لوکیشن و محل ساخت برخی از سریال‌ها و فیلم‌ها محل بازدید توریست‌ها و گردشگران فراوانی می‌باشد. کرمان نیز دارای جاذبه‌های فراوان طبیعی و مکان‌های دیدنی است که می‌توان در قالب تصویر و فیلم آنها را ارائه نمود و موجب جذب گردشگران شد و مشکل دیگر به باور من نبود عوامل فنی و نبود هنرمندان در زمینه‌های مختلف فیلمسازی است. متاسفانه گرایش و علاقه اکثر کسانی که در حوزه فیلمسازی در کرمان مشغول به فعالیت هستند به کارگردانی است و همین امر باعث شده که مثلا در زمینه‌هایی مثل صدابرداری، برنامه ریزی و مدیریت تولید،تدوین و...افراد کاربلد و متخصص زیادی نداشته باشیم و همین موضوع باعث می‌شود که برای ساخت و تولید اثری نیازمند جذب افراد از خارج استان باشیم.
با توجه به پیشینیه آموزش فیلمسازی و سینما در کرمان وفعالیت دانشگاه علمی کاربردی آیا فضاهای آموزشی و دانشگاه تاثیر مثبتی در پیشرفت فیلمسازی کرمان داشته‌اند؟
مطمنا بی‌تاثیر نبوده است ولی از نگاه من سرفصل‌های آموزشی در دانشگاه و انجمن سینمای جوان به گونه‌ای است که هنرجویان و دانشجویان را تنها به سمت وسوی کارگردانی سوق می‌دهند و این درحالی است که همانطور که اشاره شد ما نیاز به حضور هنرمندان و افراد در زمینه‌های مختلف برای تولید یک فیلم هستیم.
جدای از این دانشگاه علمی کاربردی بدون استعدادسنجی و بررسی میزان علاقه واستعداد متقاضیان اقدام به جذب دانشجو می‌کند واین درحالی است که رویه صحیح وعلمی در دانشگاه‌هایی که رشته‌های هنری را آموزش می‌دهند این است که آزمونی ومصاحبه‌ای برای متقاضیان جهت استعداد سنجی آنها قبل از ورود برگزار می‌شود. متاسفانه اما شیوه رایج و غیر علمی جذب دانشجو تنها موجب افزایش تعداد فارغ التحصیلان بیکار و بی‌انگیزه می‌شود. جدای از این مراکز آموزشی از جمله دانشگاه و انجمن باید در همان دوره آموزش امکانی را برای هنرجویان خود جهت ساخت فیلم فراهم کنند و بخشی از بودجه خود را صرف این کار کنند.
به نظر شما فعالیت خانه سینما کرمان می تواند در بهبود وضعیت موجود فیلمسازی کرمان موثر واقع شود؟
صادقانه بگویم تا زمانی که مشکل تولید فیلم و نمایش آن برطرف نشود فعالیت انجمن‌ها و خانه‌ها و... تنها یک ژست فرهنگی است. دوستان در خانه سینما سعی دارند با رایزنی و برگزاری جلسات و تعامل با بخش خصوصی، دولتی و متولیان فرهنگی شرایطی را برای سرمایه گذاری و تولید فیلم برای اهالی فیلمسازی و سینما کرمان فراهم کنیم و در حقیقت نقش واسط بین فیلم‌ساز و سرمایه‌گذارباشیم در حالیکه این کار جزو مسولیت‌های خانه سینما کرمان نیست.
آیا دورنما و آینده روشنی را برای فیلمسازی و سینمای کرمان متصوراید؟
اگر روند کنونی باقی بماند وبی‌توجهی مدیران مسئول به حوزه فیلمسازی همچنان ادامه یابد وسرمایه گذار برای تولید فیلم به سختی پیدا شود وامکانی برای نمایش تولیدات و آثار فیلم‌سازان کرمان فراهم نشود و...صادقانه بگویم آینده روشنی را برای سینمای کرمان نمی‌بینم، بعید می‌دانم با همین روند شاهد پیشرفتی در آینده باشیم و حال آنکه جوانان مستعد زیادی در کرمان و رفسنجان سراغ دارم که در صورت حمایت می‌توان شاهد درخشش آنها بود.
به عنوان سوال آخر چه پیشنهاد و توصیه‌ای به فیلم‌سازان جوان دارید؟
به عنوان تجربه به این دوستان عرض می‌کنم که تمرکز خود را معطوف ساخت فیلم کنند و سعی کنند از حواشی پرهیز کنند هرچه می‌توانند فیلم بسازند، چون با فیلم ساختن است که تجربه کسب می‌کنند. همچنین نکته‌ای که لازم می‌دانم بگویم. مدتی است که برخی دوستان، تنها با پذیرفته شدن فیلم‌شان در یک جشنواره، تبلیغ و هیاهو به راه می‌اندازند و این در حالی است که جشنواره‌های فیلم به خصوص فیلم کوتاه و مستند در سطح دنیا بسیار فراوان است که از بین آنها فقط چند جشنواره بین‌المللی فیلم در دنیا ازجایگاه و اعتبار کافی برخوردارند و لزوما پذیرفته شدن فیلم در هر جشنواره‌ای افتخار نیست البته منکر این نمی‌توان شد که در عبور فیلم از فیلتر انتخاب در جشنواره‌ها و پذیرفته شدن خود اتفاق مهم و مثبتی است اما عنوان کردن پذیرفته شدن و عنوان کسب کردن فیلمی در جشنواره‌ای غیر معتبر و ساختن حواشی پیرامون آن تنها موجب غرور کاذب می‌شود که خود این امردر نهایت مانع از پیشرفت فیلم‌سازمی‌گردد. اما در کل و در نهایت به خاطر داشته باشیم که فیلم و اثر خوب، دیده خواهد شد.
