منصورعلی‌بیگی ازهنرمندان تجسمی کرمان است که به دور از حاشیه بیش از دو دهه در رشته‌های مختلف از جمله نقاشی و مجسمه‌سازی و ساخت المان و حجم مشغول به فعالیت است. علی بیگی فارغ التحصیل مقطع کارشناسی فیلمسازی است و در سال‌های اخیر در خصوص ساخت مجسمه و المان‌های شهری فعالیت چشمگیر و موفقی داشته و آثار او در سطح استان و شهرکرمان نصب شده است. مجسمه مرد مسگر در ورودی میدان گنجعلی‌خان از آثار او است گفت‌وگوی ما با این هنرمند را می‌خوانید:
تعریف شما از المان شهری چیست؟ و چه جایگاهی برای آن متصوراید؟
اگر بخواهم در یک جمله کوتاه به این سوال پاسخ دهم به باور من و بسیاری دیگر، المان شهری یعنی بخشی ازهویت و ساختار شهری که به مثابه نماد یک شهر یا حتی منطقه و کشور می‌تواند تاثیرگذار باشد. به عبارتی المان شهری در صورتی که بر مبنای تحقیق و پژوهش و رعایت مبانی زیباشناسی ملی و بومی و... ساخته شود می‌تواند معرف و نشانه یک شهر و حتی در گستره وسیع‌تر، یک کشور باشد. به طور مثال میدان آزادی تهران تنها نماد شهر تهران نیست و به عنوان نماد ایران هم از آن در رسانه‌ها و نشریات و...استفاده می‌شود. و این بدین دلیل است که در طراحی میدان آزادی تهران از هنر ملی مانند هندسه نقوش و معماری ایرانی و... به طور کاملا منطقی و اصولی بهره گرفته شده است. شاید درمباحث شهرسازی میلیاردها تومان جهت احداث بلوار و خیابان و زیر گذر و پل ها و... هزینه شود اما یک المان یا مجسمه با کمترین هزینه به جهت اینکه در ذهن شهروندان نقش می‌بندد و بعد از مدتی جز خاطره جمعی مردم یک شهر می‌شود، از جایگاه مهمی در مباحث شهری برخوردار است زیرا از جهت اینکه به عنوان نماد مطرح می‌شود تاثیر گذار وماندگار است.
کرمان از جهت بهره گیری از نماد‌های شهری و مجسمه در چه جایگاهی در سطح کشور قرار دارد؟
کرمان از سال های گذشته و از دهه‌های پیش به جهت داشتن هنرمندان به نام و بزرگی چون استاد قهاری، استاد هژبر ابراهیمی، مرحوم استاد شاهرخی و استاد شانس و...در عرصه مجسمه‌سازی در سطح کشور دارای پیشینه درخشانی در زمینه هنر حجم و مجسمه دارد. همچنین برگزاری چند دوره سمپوزیوم مجسمه‌سازی کشوری در کرمان نشان دهنده این موضوع است که پتانسیل و استعداد کافی در زمینه مجسمه‌سازی در کرمان وجود دارد. برآیند این سابقه و پیشینه نیز در مجسمه‌های که در میادین و یا پارک‌های شهر کرمان مانند مجسمه خواجو در میدان خواجو یا مجسمه باستانی پاریزی جنب کتابخانه ملی، مجسمه رزمنده میدان بسیج، مرد مسگر در ورودی میدان گنجعلی خان و....نصب شده است نیز نمایان گر این سابقه و توانمندی هنرمندان کرمانی است. اما متاسفانه شهر کرمان در زمینه طراحی میدان و المان‌های شهری دچار ضعف فراوانی است و طراحی نازیبا و غیر هنرمندانه برخی المان‌ها در سطح شهر نه تنها موجب زیبایی نشده بلکه باعث زشت و نازیبا شدن چهره شهر نیز شده است. در خصوص طراحی میدان هم متاسفانه چندان موفق عمل نکردیم و به طور مثال میدان آزادی به عنوان مهمترین میدان اصلی شهر می‌توانست از طراحی بهتر برخوردار باشد و یا بهتر بود در وسط میدان از مجسمه و المان مناسب بهره گرفته می‌شد. به باور من هنوز میدان با آن کره زمین و چند کبوتر با وجود آنکه از طراحی چندان هنرمندانه‌ای برخوردار نبود، خاطره انگیز و زیباتر بود بسیاری از دوستان و افراد بارها از من سوال کرده‌اند که ایا آن المان مجددا در میدان آزادی کرمان نصب خواهد شد؟! در کل کرمان در زمینه مجسمه و سردیس و تندیس از جایگاه خوبی برخوردار است اما در زمینه المان شهر متاسفانه ضعیف بوده‌ایم و امیدوارم مسولین مربوطه در زمینه سفارش و طراحی المان‌ها نیز حساسیت های لازم را بکار گیرند.
بزرگترین مشکلی هنرمندان حوزه مجسمه سازی و حجم و المان در کرمان چیست؟
به نظر من مهمترین مشکل مربوط به خود قشر هنرمند فعال در این حوزه است. متاسفانه هنرمندان این رشته از یکدیگر کمتر حمایت می‌کنند و گاهی مشاهده می‌شود که به تخریب هم می‌پردازند که این موضوع باعث پراکندگی و عدم همدلی و در نهایت پیشرفت می‌شود. در صورتی که همکاری و انسجام هنرمندان این رشته می‌تواند جدای از فواید صنفی موجب برنامه‌ریزی جهت اجرای بهتر و بیشتر پروژه‌ها و نقد منصفانه و تحلیل آثار شود. جدای از این گاهی کارشکنی و عدم پرداخت مناسب هزینه از سوی ادارات و ارگان‌های سفارش دهنده مشکل دیگری است که باید از آن یاد کرد.
ارزیابی و نقد شما در مورد حجم‌ها و مجسمه و تندیس‌های نصب شده در سطح شهر کرمان چیست؟
همانطور که اشاره کردم کرمان در زمینه مجسمه و تندیس از جایگاه خوبی در سطح کشور برخوردار است اما در زمینه المان‌ها بسیار ضعیف عمل کرده‌ایم امابه نظر من شاید بزرگترین نقدی که در این حوزه وارد است مربوط به ورودی‌های شهر کرمان می‌باشد در ورودی‌های شهر کرمان ضعیف عمل شده و جای ساخت مجسمه و المان‌هایی که دارای ویژگی‌های هویتی و فرهنگی کرمان باشد خالی است. مطمئنا وجود المان مجسمه در ورودی‌های شهر می‌تواند موجب جذب مسافران و گردشگران شود جدای از این نصب هر المان و مجسمه در صورتی که با چیدمان مناسبی انجام شود محیط را نیز متاثر کرده و موجب هماهنگی و نظم و هارمونی فضای سبز و جدول بندی و سنگ فرش و... اطراف اثر نیز می‌شود که این خود باعث زیبایی بصری می‌شود. یکی از آرزوهای من ساخت نشانه و حجم در یکی از میدان‌های شهر کرمان است که متناسب با فرهنگ کرمان باشد و بتواند به عنوان نمادی در شهر کرمان مطرح شود.
لطفا در مورد ویژگی‌های مجسمه «مرد مسگر» که در ورودی میدان گنجعلی‌خان نصب شده و از آثار شما محسوب می‌شود توضیحاتی را بدهید؟
قبل از هرچیز باید یاد کنم از حمید حسین‌خانی هنرمند موفق کرمانی که بنده مجسمه «مرد مسگر» را با همکاری ایشان ساختیم. قبل از ساخت این مجسمه بنده شروع به تحقیق در مورد صنعت و هنر مسگری و تاریخ آن در کرمان کردم و از تجربیات و نظرات مرحوم اشرفی که در آن زمان رییس صنف مسگران کرمان بودند بهره گرفتم. در میان صحبت‌هایی که با ایشان و قدیمی‌های مسگری کرمان داشتم از شخصی نام برده شد به نام «اکبرغول» که مرد تنومند و رشیدی بوده و از استادکاران معروف مسگری کرمان در دهه‌های قبل به حساب می‌آمده که بسیاری از استادکاران مسگری از شاگردان او بوده‌اند. با بررسی و تحقیق در مورد این شخصیت تصمیم گرفتیم که با توجه به ویژگی‌های جسمی و پوشش و لباس وی مجسمه مرد مسگر را براساس شخصیت او بسازیم. مجسمه حاضر در حقیقت دارای سابقه و بر اساس شخصیتی حقیقی ساخته شده و سعی کردیم به تمام جزییات حتی شکل بستن دستار بر سر و شلوار و... در خصوص ساخت آن توجه کنیم. اوایل یکسری نظرات و مخالفت‌ها با نصب این مجسمه شد اما از آنجا که مجسمه براساس تحقیق و مبتنی برتاریخ مسگری کرمان و شخصیتی حقیقی و کرمانی ساخته شده بود، مورد پذیرش قرار گرفت و الان جزیی از جاذبه‌های محیط و فضای اطراف خود محسوب می‌شود و گردشگران فراوانی امروز درکنار آن عکس یادگاری می‌گیرند و من بسیار خوشحالم که مردم توانسته‌اند با آن ارتباط خوبی برقرار کنند.
درعید نوروز شاهد فعالیت هنرمندانی بودیم که اقدام به ساخت المان‌ها و مجسمه‌هایی در سطح شهر کرمان کردند که از لحاظ هنری آثار در خور تاملی به حساب می‌آمدند، توصیه شما به عنوان کسی که بیش از دو دهه در زمینه ساخت مجسمه و حجم فعایت کردیده‌اید به جوانانی که در این عرصه ورود کرده‌اند چیست؟
هنرمندان این حوزه یا دارای تحصیلات اکادمیک هستند یا به صورت تجربی در این زمینه فعالیت دارند اما آنچه در این میان از اهمیت فراوانی برخوردار است تسلط کافی بر طراحی است. وقتی فرد طراحی را خوب بلد باشد بیشتر راه را رفته است. متاسفانه در برخی از کارها احساس می‌کنم که سازنده تنها متکی بر نرم افزارهای رایانه‌ای مانند سی ان سی و... به ساخت اثری پرداخته و این در حالی است که رایانه و نرم افزار به کمک هنرمند می‌آیند نه اینکه صفر تا صد طراحی اثری را با اتکا به آن انجام دهند. حرف من این است که هنرمند باید بر اساس خلاقیت و توانمندی خود در طراحی اثری را خلق کند و از نرم افزارها و رایانه تنها کمک گیرد. بحث دیگر اینست که هنرمند باید اثر خود را براساس فرهنگ و تاریخ و ویژگی‌های بومی طراحی کند. شاید یک اثر دارای ویژگی‌های هنری باشد اما مناسب برای نصب در سطح شهر نباشد زیرا که شهروندان با آن اثر ارتباط برقرار نمی کنند. بنابراین توجه به تحقیق و تناسب فرهنگی و خلاقیت در طراحی می‌تواند موجب پدید آمدن اثری ماندگار و مناسب جهت نصب در سطح شهر شود.
علیرضا‌فدایی کرمانی
