حال فوتبال اصلا خوب نیست:
پیش از آنکه دیر شود، چاره‌ای بیاندیشید...
امروزه ورزش یکی از اموری است که به عناوین مختلف در جهان مطرح شده و گروه‌های زیادی به اشکال گوناگون با آن سرو کار دارند، گروهی طرفدار و علاقه‌مند به ورزش و دیدن برنامه‌ها، مسابقات و نمایش‌های ورزشی بوده و عده‌ای نیز از راه ورزش امور زندگی خویش را می‌گذرانند.
برخی از رشته‌های ورزشی به شدت در میان جوامع رشد كرده‌اند و می‌توان گفت كه به ورزشی جهانی تبدیل شده‌اند كه مهمترین آن فوتبال است که روزانه میلیون‌ها بیننده را پای تلویزیون‌ها می‌نشاند و عده زیادی را به استادیوم‌ها می‌كشاند.
تحریک احساسات از طریق رسانه‌های عمومی و میل افراد برای حضور مستقیم در استادیوم و زیر نظر داشتن تمام اتفاقات بازی،موجب ایجاد تجمعات تماشاگران فوتبال در استادیوم‌ها می‌شود که فضای مناسبی برای تخلیه هیجانات درونی افراد یک جامعه است.
به طور کلی،ورزش نه تنها باعث پویایی فرد می‌شود بلکه از نظر روانی هم روی او تاثیر مثبت دارد.تحرک، پویایی و نتیجه غیرقابل پیش بینی و گاهی دور از انتظار، هیجان بسیار زیادی در بینندگان فوتبال ایجاد می‌کند.میزان این هیجان‌ها در افراد مختلف متفاوت است و به علاقه و تعصب آن‌ها به فوتبال و تیمی که بازی می‌کند،بستگی دارد. فوتبال می‌تواند در برخی افراد هیجان مثبت و در برخی دیگر هیجان منفی ایجاد کند.
امروزه عده‌ای عاشقانه رویدادهای ورزشی بخصوص فوتبال را درمستطیل سبز به نظاره می‌نشینند و در استادیوم‌ها دور هم جمع می‌شوند تا ساعاتی را از کار و زندگی و مشکلات روزمره فارغ شده و با تماشای بازی و تشویق تیم محبوب به گونه‌ای تفریح کنند.در طول تاریخ فوتبال مستطیل سبز بارها و بارها شاهد اشک،خنده، شادی و گریه بازیکنان و تماشاگران زیادی بوده است،اما امروز حال فوتبال اصلا خوب نیست امروز مستطیل سبز به مکانی تبدیل شده است برای تخلیه عصبانیت‌های روزمره.
در هفته‌های اخیر فوتبال ایران تحت تاثیر حوادث ناگواری بود.مستطیل سبز فوتبال شاهد درگیری‌های زیادی میان تماشاگران تیم‌ها روی سکوها و یا حتی بازیکنان درون زمین بود. اتفاقی که هرچند تازه نیست، اما با این حال همیشه با پرداخت‌های کلیشه‌ای و دسته بندی سطحی و دور از واقعیت افراد، به تماشاگر و تماشاگرنما بدون تحلیل‌های ریشه‌ای و آسیب شناسانه باقی مانده است.
متأسفانه‌این خشونت و اتفاقات ناگوار را فقط در میادین ورزشی نمی‌بینیم،گاهی تصادفی کوچک در خیابان‌های شهر، موجب درگیری و بروز خشونت‌هایی با صدمات جبران ناپذیر می‌شود و نزاع‌هایی گسترده را به دنبال می‌آورد،به هر حال اتفاقات اخیر ورزش ثابت کرد که این نزاع و درگیری‌ها خاص فوتبال آقایان نیست، جای بسی تأسف است که این اتفاقات ناگوار را در فوتبال باتوان نیز شاهد هستیم . اتفاقی در لیگ برتر دختران کشور روی داد که یک سر آن به تیم‌های استان برمی‌گشت،جایی که در بازی تیم‌های شهرداری سیرجان و ذوب آهن در اصفهان بازیکنان دو تیم به شکلی کاملا مردانه! با مشت و لگد یکدیگر را راهی بیمارستان کردند.
حال باید گفت،مستطیل سبز جایی که روزگارانی منشاء شور، نشاط، امید و زندگانی بود. جایی که روزگارانی جایگاه تخلیه هیجان جوانی بود. جایی که روزگارانی در آن از بازی جوانمردانه سخن‌ها گفته می‌شد،جایی که روزگارانی در آن جوانمردی بر برد و و باخت پیشی می‌گرفت، چرا باید امروز شاهد کور شدن چشم کودکی، مرگ جوانی، یا زخم‌های زیاد بر پیکرعده‌ای باشد؟ و الفاظ زشت و خارج از عرف را از دهان کسانی بشنود که خود را مدعی جوانمردی و مردانگی می دانند.
بعد از درگیری‌های خونین ورزشگاه یادگار امام تبریز، این‌بار در ورزشگاه آزادی شبی تلخ و فراموش نشدنی رقم خورد و دیدار پرسپولیس و سپاهان، نبردی فراتر از تقابل‌های قبلی، بلکه مانند یك جنگ واقعی بود که عده زیادی را راهی بیمارستان کرد.
این‌بار نه تنها در مستطیل سبز، بلكه در تمام نقاط ورزشگاه بخشی از این رویارویی همه جانبه رونمایی شد. سكوهای ورزشگاه ها تنش بین طرفداران دو تیم را به خود دید. از الفاظ ناشایست تا پرتاب صندلی‌ها و درگیری با ماموران انتظامی و كلكسیونی از اتفاقات با پرتاب سنگ از سوی طرفداران تیم‌ها را در این لیگ شاهد بودیم.
درگیری، زد و خورد، شعار بی‌ضابطه و فحاشی در ورزشگاه‌ها، رقابت‌های لیگ فوتبال ایران را در این فصل تحت تاثیر قرار داده است، به راستی چرا به این‌جا رسیده‌ایم؟
این اولین‌بار نیست كه فوتبال ما شاهد چنین درگیری‌های شدید میان طرفداران است، گرچه مسئولان فدراسیون و وزارت ورزش، در چنین مواقعی اعلام می‌كنند با جدیت موضوع را پی‌گیری خواهند كرد، اما تاكنون عزمی جدی برای مواجهه با رفتارهای خشونت‌آمیز طرفداران مشاهده نشده است.
نكته مهم این است كه تا کنون هیجده لیگ را برگزار کرده‌ایم اما هنوز مشکلات بر روند خود باقیست.
عده‌ای فقر فرهنگی و مشكلات اقتصادی را دلیل اصلی این ناهنجاریها می‌دانند، اما شاید بتوان گفت مشكلات مادی باعث شده خشونت در خیابان‌ها، خانواده‌ها، ورزشگاه‌ها و دیگر نهادهای اجتماعی نمود پیدا كند و مردم وقتی مكانی برای تخلیه هیجان خود می‌یابند، تلاش می‌كنند این هیجان را با خشونت و داد و فریاد بیرون بریزند. ورزشگاه‌ها مكان مناسبی برای تخلیه هیجان آن هم به شکل نامتعارف نزاع ودرگیری شده است که همین موضوع نیز سبب بروز خشونت در ورزشگاه‌ها می‌شود.
همچنین یکی دیگر از دلایل بروز این نابسامانی‌ها و معضلات عدم ساماندهی مناسب هواداران و لیدرها است. دادن امكانات گسترده به لیدرها و عدم نظارت بر رفتار آن‌ها، یكی از مواردی است كه گاهی اوقات پیش از شروع یك بازی، به جنگ و درگیری‌ها دامن میزند.
حال باید گفت، اگرچه با حضور نیروی انتظامی در ورزشگاه‌ها می‌توان تا حدودی از بروزاین حوادث کاست یا از وقوع این حوادث تاحدودی جلوگیری کرد، اما اگر بسترهای آن از بین نرود، حضور نیروی انتظامی نیز کاری از پیش نخواهد برد.
باید با استفاده دانش‌هایی مثل جامعه شناسی و روانشناسی اجتماعی زمینه‌های تحریک‌پذیری را شناسایی و برای از بین بردن بسترهای این حوادث بکوشیم، پیش از آنکه دیر شود، چاره‌ای بیاندیشید...
شهلا پورامیری
